روزنامه اطلاعات در یادداشت سردبیر، علیرضا خانی با عنوان «بحران محیط زیست و جای خالی پیمان منطقه ای» این گونه آورده است:
تهران و چند شهر دیگر، از روز گذشته درگیر گرد و خاک ناشی از تغییرات اقلیمی در کشور عراق شدهاند، به طوری که شرایط پایتخت خطرناکتر اعلام شده و دولت از مردم خواست از خانه بیرون نیایند. این همان غباری است که از چشمههای غبار عمدتاً در عراق و نیز سوریه و شمال عربستان بر میخیزد و در چند سال اخیر استانهای غربی و جنوبی را آلوده میکرد و اینک دو سوم کشور را گرفتار کرده است. کارشناسان هواشناسی میگویند این تازه اول کار است و دست کم تا پایان مرداد باید به طور متناوب در این هوا دم زنیم. هوایی که بوی مرگ میدهد.
بعد از آلودگی هوا و کرونا، حالا شهروندان تهرانی و لااقل دوازده استان دیگر باید با گرد و خاک هم مقابله کنند. رئیس مرکز ملی پیش بینی وضع هوا درباره وضعیت نامطلوب آب و هوا میگوید: همان طور که قبلاً هشدار داده بودیم یک توده گرد و خاک از سوی سوریه و عمدتاً از سمت کشور عراق که تحت تأثیر این پدیده است؛ به علاوه وزش باد شدیدی که از دیروز در تهران و سایر نقاط داشتیم دست به دست هم دادند که گرد و خاک را به وجود بیاورد.
کارشناسان هواشناسی معتقدند، کاهش بارندگیها و خشک شدن فزاینده خاورمیانه از جمله عراق، ایران، سوریه، عربستان، کویت علت اصلی بلند شدن خاکهای نرم از زمین است و این اتفاق هم تکرار و هم تشدید خواهد شد.
کاهش فزاینده بارندگیها در منطقه ما تحت تأثیر تغییرات اقلیمی است که اینک بواقع در زمره خطرناکترین پدیدهها، جدای از جنگ، شناخته میشود. ناسا گزارش داده است که تا ۱۵ سال آینده مناطق وسیعی از خاورمیانه از بخشهای قابل توجهی از ایران غیر قابل سکونت میشود.
بنا به گفتۀ دانشمندان، دمای زمین در حال حاضر نسبت به آغاز قرن بیستم بیش از ١ر١ درجۀ سانتیگراد افزایش یافته، اما با توجه به روند صنعتی شدن و افزایش جمعیت در قارههای آسیا، آفریقا و تا حدی آمریکای لاتین سرعت افزایش دما در حال شتاب گرفتن است. هر یک درجه افزایش دما منجر به تغییرات وسیع اقلیمی از جمله خشک شدن مناطقی از جهان و وقوع توفان، سیل و آتش سوزی خواهد شد. کارشناسان سازمان ملل پیش بینی کرده اند اگر دولتها به تعهداتی که در اجلاس گلاسکو در خصوص کاهش گازهای گلخانهای و کربن داده اند عمل کنند میتوان امیدوار بود دمای زمین تا سال ۲۱۰۰ حدود ۵ر۱ درجه سانتیگراد افزایش یابد که نسبت به سرعت فعلی افزایش دما، میزان کمتری است. در غیر این صورت یک فاجعه اقلیمی اتفاق میافتد.
بیش از ۱۱۰ کشور در اجلاس گلاسکو موافقت کردهاند که تا سال ۲۰۳۰ جنگلزدایی را متوقف کنند، ۸۰ کشور جهان قرار است تا سال ۲۰۳۰ دستکم ۶ درصد تولید گازهای گلخانهای را کاهش دهند و ۱۸ کشور جهان (از جمله کانادا و آمریکا) قرار است تا پایان سال آینده میلادی سرمایهگذاری در پروژههای سوختهای فسیلی را پایان دهند، اما با توجه به قرائن موجود در اولویت دادن منافع آنی بر منافع بلند مدت، نمیتوان امید چندانی داشت که تا نیمه قرن حاضر تولید کربن به صفر برسد. کارشناسان معتقدند برای فزونتر نشدن افزایش دما از سطح ۵ر۱ درجه باید میزان تولید کربن تا سال ۲۰۳۰ میلادی ۲۵ درصد و تا سال ۲۰۷۵ معادل ۱۰۰ درصد کاهش یابد وگرنه دمای زمین تا ۳ درجه افزایش مییابد که این یک فاجعه اقلیمی است.
واقعیت آن است که اگر برای اروپا و آمریکا با آن منابع عظیم آب، فاجعه اقلیمی پنجاه سال دیگر رخ دهد، برای ما از هم اکنون رخ داده است. هیچ جای جهان به اندازه خاورمیانه و مشخصاً منطقه ما درگیر فاجعه اقلیمی نیست. کاهش فزاینده و مستمر منابع آب، خشک شدن دریاچهها، رودها، تالابها، قناتها و سفرههای آبهای زیرزمینی مدتهاست که در کشور ما آغاز شده است و روند خشکسالی هر سال شتابانتر از سال قبل میشود. بازتولید آبهای شیرین به خاطر کاهش بارندگی هر سال کمتر میشود و این در شرایطی است که جمعیت کشورهای منطقه طی ۵۰ سال اخیر ۴ برابر شده است. در این وضع که قابل رویتترین عارضه اش هوایی است که نمیتوان در آن دم زد، اصلاً نمیتوان منتظر نتایج اجلاس گلاسکو نشست. ما باید به عنوان کنشگری فعال، بانی پیمان منطقهای برای کنترل تغییرات اقلیمی، کنترل روند تخریب محیط زیست و کنترل مصرف آب شیرین و کنترل بیابانهایغبارآفرین شویم تا جان شهروندانمان به ثمن بخس از دست نرود.