یکی از معروفترین محصول تولیدی عشایر استان ایلام فرآورده دامی به اسم روغن حیوانی است( که در گویش محلی به آن روغن دان میگویند)که توسط زنان عشایر تولید و درست میشود و مشتریهای زیادی در سراسر کشور دارد.
به گزارش خبرگزاری فارس از ایلام، استان ایلام یکی از مناطق عشایرنشین کشور بوده که در آن زندگی عشایری جریان داشته است؛ شغل اکثر عشایر استان ایلام دامداری است و از طریق فروش فرآوردههای دامی مثل گوشت، شیر، پشم و... امرار معاش میکنند.
یکی از مهمترین محصول تولیدی عشایر استان ایلام فرآورده دامی به اسم روغن حیوانی است( که در گویش محلی به آن روغن دان میگویند)که دارای کیفیت بسیار عالی است که توسط زنان عشایر تولید و درست میشود؛ روغن حیوانی در کرمانشاه، ایلام، لرستان، کردستان، آذربایجان غربی و شرقی، گیلان و مازندران از شیر گاو و گوسفند تولید میشود.
یکی از ارزشمندترین تولیدات استان
روغن حیوانی مرغوب عشایر استان ایلام یکی از ارزشمندترین تولیدات استان شناخته میشود چرا که مشتریهای زیادی در سراسر کشور و در داخل استان دارد؛ روغن دان یکی از فرآوردههای حیوانی است، که از شیر گاو یا گوسفند تهیه میشود.
کره تهیه شده از دوغ که از شیر تازه گرفته شده است را میجوشانند تا آب و دوغ موجود در کره به کلی از بین برود و بخار شود که ثمره کار روغنی خوش عطر به رنگ زرد است. مهمترین نکته در تهیه این روغن استفاده از کره محلی مرغوب و تازه است؛ این روغن بسته به نوع تولید و مواد اولیه در سه نوع گاوی، گوسفندی، گاوی – گوسفندی به بازار عرضه میشود.
دارای عطر و طعم خاص
شهناز یوسفیان بانوی عشایر ایلامی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در ایلام، گفت: در روستای ما زنان عشایر در تمام کارهای مختلف مثل تولید لبنیات با هم مشارکت دارند و کره تهیه شده دوغ را که از شیر تازه به دست آمده است را میجوشانند تا آب و دوغ موجود در کره به کلی از بین برود و بخار شود؛ بعد از اینکه روغن به دست آمد آن را در مشک یا همان هیزه( به گویش محلی) میریزند تا مزه خاص خود را از دست ندهد.
وی افزود: با توجه به طبیعت بکر ایلام و وجود گیاهان فراوان؛ روغن حیوانی تهیه شده در ایلام، عطر و طعم خاصی دارد؛ ما این محصول تولیدی خود را به اقوام و آشنایان که حتی از استانهای دیگر هستند میفروشیم.
این بانوی عشایر ادامه داد: اگر یک کارگاه تولیدی و بسته بندی وجود داشته باشد که ما بتوانیم مستقیما محصولات خود را بفروشیم برای ما راحتتر خواهد بود و دغدغههایمان کمتر میشود.
بدون هولوگرام است
عبدالمالک شنبهزاده مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایلام، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در ایلام، گفت: روغن حیوانی یا همان روغن دان یکی معروفترین سوغات شهر ایلام به حساب میآید؛ اما با توجه به اینکه روغن حیوانی در سایر استانها نیز تولید میشود نمیتوان آن را به عنوان یک خوراکی مختص استان ایلام ثبت کرد.
وی افزود: کیفیت روغنی که در ایلام تولید میشود بسیار عالی است در هیچ کدام از روغنهای سایر استانها وجود ندارد؛ میراث فرهنگی در زمینه معرفی سوغاتهای ایلام از جمله روغن حیوانی( دان) همواره تلاش میکنند و در نمایشگاههای سراسری و کشوری روغن حیوانی را به اسم استان ایلام معرفی میکنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایلام، گفت: از آنجا که روغن ایلامی بدون هولوگرام است و برند سازی نشده است؛ اقدام برای بسته بندی و برند سازی این محصول تولیدی استان در حوزه صنایع غذایی و جهاد کشاورزی است که امید است هر چه زودتر برندسازی شود.
وی ادامه داد: در استان ایلام بازارچهای تحت عنوان فروش سوغات و محصولات تولیدی خوراکی نداریم و واحدهای تجاری به صورت پراکنده به فروش این محصولات میپردازند.
تولید سالانه 450 تن روغن حیوانی
فرشاد یاسمی مدیرکل امور عشایری استان ایلام، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در ایلام، گفت: در استان ایلام سالانه ۴۵۰ تن روغن حیوانی تولید میشود که ارزش آن نزدیک به ۹۰ میلیارد تومان و ارزش هرکیلو روغن حیوانی گوسفندی نزدیک به ۲۰۰ هزار تومان است.
وی افزود: عشایر استان برای فروش محصولات خود نیاز به حمایت و پشتوانه دارند و همچنین عرضه روغن حیوانی( دان) تولیدی ایلام توسط برخی استانها با نام خود آن استانها، یکی از دغدغههای تولیدکنندگان استان ایلام، است به همین دلیل درصدد ایجاد برندسازی و بازار فروش هستیم که این مستلزم سرمایهگذاری است.
انرژی مورد نیاز روزانه بدن از چربیها 25 تا 30 درصد
الهام رنجبر مدیر آزمایشگاه کنترل غذا و دارو ایلام در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در ایلام، گفت: هر فردی در طول روز ۲۵ تا ۳۰ درصد از انرژی مورد نیاز بدن خود را باید از چربیها دریافت کند؛ که از این مقدار باید حداقل ۲۰ درصد آن از چربیهای مایع یا اسید چرب غیر اشباع که با یک باند دوگانه( در علم به آنها اسید چرب امگا 9) میگویند و به وفور در روغن زیتون وجود دارد؛استفاده کرد.
وی افزود: روغنها را میتوان به سه دستهی روغنهای مخصوص پخت و پز، روغنهای سرخ کردنی و روغنهای مخصوص سالاد تقسیم کرد؛ هرکدام از این روغنها کاربرد متفاوتی دارند؛ روغنهای مخصوص سالاد را نباید حرارت داد چون در برابر حرارت مقاومتی ندارند و در صورت حرارت دادن رادیکالهای آزاد تولید میکنند و سرطان زا میشوند.
مدیر آزمایشگاه کنترل غذا و دارو ایلام، گفت: روغنهای مخصوص پخت و پز نیز در برابر حرارت مقاومتی زیادی دارند و نباید خیلی زیاد حرارت داده شوند؛ برای مواد غذایی که نیاز به سرخ شدن دارند باید از روغنهای مخصوص سرخ کردن استفاده کرد زیرا مقاومت بالایی دارند و دیرتر اکسید میشوند.
وی ادامه داد: روغن حیوانی از نظر علم تغذیه با توجه به نوع اسیدهای چرب اشباع که دارد خطر آن برای سلامتی بیشتر از سایر روغنها است؛ خطر مصرف بالای روغنهای حیوانی از نظر بیماری زایی برای بیماری قلب و عروق، سرطان روده، سکته قلبی و سکته مغزی مشابه با روغنهای نباتی جامد است.
روغن حیوانی را نباید حرارت داد
رنجبر افزود: به همین دلیل به افرادی که بیمارهای نظیر دیابت، فشار خون و بیماریهای قلبی دارند توصیه میشود از این روغن استفاده نکنند؛ روغن حیوانی را نباید حرارت داد زیرا سریع اکسید میشود و سرطانزا میشود؛ مصرف مقادیر بسیار کم از روغن حیوانی به شکل ماهانه و هر از گاهی برای افراد سالم ضرری ندارد ولی نباید به صورت روزانه استفاده کرد؛ این روغن در مقایسه با روغنهای دیگر سطح کلسترول و چربی خون را بیشتر افزایش میدهد.
رنجبر در ادامه گفت: از روغنهای مایع حاوی اسید چرب غیر اشباع نظیر روغن زیتون و کنجد استفاده و از حرارت مستقیم این روغنها خودداری شود؛ توجه کنید باید از روغنهای زیتون فرآوری شده در کارخانههایی که دارای تاییدیه از سازمان غذا و دارو هستند استفاده شود و از روغنهایی که در روغن گیریهای غیر معتبر و غیر بهداشتی تولید میشود استفاده نشود.
وی تصریح کرد: روغنهای پرس سرد بدون فرآوری در معرض نور یا در دمای معمولی به سرعت اکسیده میشوند و از طرفی کنترل و نظارت بهداشتی کافی نداشتهاند و ممکن است برخی آلودگیها و آلایندهها در آنها وجود داشته باشد که مضر برای سلامتی هستند؛ این نوع روغنهای بدون فرآوری و بدون مجوز بهداشتی کاربرد خوراکی ندارند و برای مصارف غیرخوراکی قابل استفاده هستند.