خشونت، ارعاب و تهدید، خمیرمایه توسعه در شیراز!
ب
به گزارش خبرنگار تابناک در استان فارس، درست از زمانی که خبر رسید یکی از مدیران ارشد مخابرات قصد سفر به شیراز را دارد، مجموعهای که ماهها در خواب مدیریتی فرو رفته بود ناگهان با حرکتی که بیشتر به رفتار یک نهاد مضطرب و ترسیده شبیه است تا یک سازمان خدماتی، به جان شهر افتاده و کوشیده است با نصب تابلو و تجهیزات در هر نقطهای که دستش میرسد، ظاهراً «پیشرفت» را به نمایش بگذارد.
اما آنچه در خیابانهای شیراز دیده شده نه نشانه توسعه است و نه حتی پروژهای مهندسیشده؛ بلکه ترکیبی آشکار از تجاوز به حقوق مالکیت، نادیده گرفتن حرمت املاک مردم، بیتوجهی کامل به الزامات قانونی، و برخوردهای توهینآمیز و زورگویانه با شهروندانی است که جرئت کردهاند از حق خود دفاع کنند.
طبق گزارشهای میدانی و مشاهدات متعدد، پیمانکاران مخابرات در روزهای اخیر بدون کسب رضایت و بدون ارائه هیچگونه اطلاعرسانی رسمی، وارد معابر، کوچهها، پاساژها و مناطق مسکونی شدهاند و اقدام به نصب تجهیزات مخابراتی بر دیوار مغازهها، ورودی منازل، حیاطها، ستونهای مشترک و حتی دیوار خانههای شخصی کردهاند. هیچکس نه از زمان حضورشان اطلاع داشته، نه از دلیل انتخاب محل نصب، و نه حتی از ماهیت تجهیزاتی که روی دیوار خانهاش پیچ شده است.
آنچه این اقدام را از یک «بیاحتیاطی اجرایی» فراتر میبرد، تبعات مستقیم حقوقی و نقض صریح قوانین کشور است. مطابق قانون مدنی، تصرف در ملک غیر بدون اذن مالک ممنوع است و تجاوز به حریم خصوصی جرم محسوب میشود. طبق قانون مجازات اسلامی، ورود بدون اجازه به ملکِ دیگری—even برای نصب یا اجرای پروژه عمومی—مستلزم مجوز کتبی، رضایت مالک و طی مراحل اداری است. افزون بر آن، براساس آییننامههای شهرداری و مقررات شهرسازی، نصب هرگونه تابلو، جعبه یا تجهیزات بر روی دیوار املاک خصوصی نیازمند مجوز رسمی و توافق مکتوب است. اما پیمانکاران مخابرات گویا این قوانین را نهتنها نخواندهاند، بلکه عملاً خود را فراتر از آن میبینند.
رفتار آنان در مواجهه با اعتراضهای مردم به مراتب نگرانکنندهتر است. کسبهای که خواستهاند بدانند چرا دیوار مغازهشان بدون اجازه سوراخ شده، با پاسخهایی از جنس تهدید، فریاد، تحکم و ارعاب مواجه شدهاند. در برخی موارد، شهروندانی که تنها پرسیدهاند «چرا بدون اجازه وارد ملک شدید؟» با جملاتی تند، گستاخانه و حتی تهدیدآمیز روبهرو شدهاند. در چند نقطه شهر کار به جایی رسیده که پلیس مداخله کرده و شکایت رسمی علیه پیمانکاران ثیا صاحبان مشاغل ثبت شده است. این سطح از تنش و بیاحترامی نهتنها غیرقابلقبول، بلکه رسماً غیرقانونی است و میتواند عنوان «مزاحمت برای شهروند» و «تعدی و تصرف غیرمجاز» را ایجاد کند.
در پشت این شتابزدگی چیزی جز ترس مدیریتی و تلاش برای بزک کردن وضعیت وجود ندارد. پروژهای که ماهها با بیتوجهی و تاخیر اجرا شده، حالا در کمتر از چند روز به پروژهای تبدیل شده که در آن کیفیت، اصول مهندسی، هماهنگی با شهرداری، رضایت مردم، احترام به حریم خصوصی و حتی ظاهر شهر کوچکترین ارزشی ندارد. انگار هدف اصلی نه ایجاد زیرساخت پایدار، بلکه سرهمبندی چند ده تابلو برای آن است که در بازدید مقام بالادست، تصویری ساختگی از «کار در حال انجام» ارائه شود.
این رفتار، در ذات خود، مردم را نه شریک توسعه، بلکه مانعی بر سر راه نمایشسازی میبیند. گویی املاک شخصی و دیوار مغازهها و خانههای مردم بخشی از دارایی مخابرات تلقی میشوند که هر زمان اراده شد میتوان روی آنها سوراخ ایجاد کرد، تابلو نصب کرد، سیم کشید و اگر کسی اعتراض کرد، او را ساکت کرد.
مردم شیراز بهدرستی خشمگین هستند؛ زیرا اصل ماجرا فقط یک تابلو یا جعبه نیست، بلکه نقض آشکار حقوق شهروندی است. اینکه در قرن بیستویکم یک پروژه دولتی بدون کسب رضایت و بدون احترام به اصول قانونی وارد حریم خصوصی مردم شود و با اعتراضکنندگان مثل مزاحم برخورد کند، نشاندهنده بحران عمیقتری است: بحران مسئولیتپذیری و فقدان پاسخگویی.
این رفتار فقط یک خطای اجرایی نیست؛ یک هشدار اجتماعی است. ادامه چنین روندی بافت اعتماد عمومی را تخریب میکند و نارضایتیهای گسترده ایجاد میکند. اگر نهادهای نظارتی، شورای شهر، فرمانداری، شهرداری و دستگاههای قضایی به سرعت وارد عمل نشوند، این بیقانونی میتواند به الگوی خطرناکی تبدیل شود؛ الگویی که در آن پروژههای دولتی خود را مجاز به هرگونه تصرف و برخورد میدانند.
در نهایت، اگر مخابرات فارس تصور کرده که با این اقدامهای شتابزده و بیبرنامه میتواند ضعف ماههای گذشته را پنهان کند، باید بداند امروز نه تابلوهای تازه نصبشده و نه نمایشهای ظاهری نمیتواند حجم خشم و بیاعتمادی مردم را کم کند. شیراز شهری نیست که به این آسانی اجازه بیقانونی بدهد. مردم این شهر بارها نشان دادهاند که حریم شخصی، کرامت و حق مالکیت برایشان خط قرمز است؛ خطی که پیمانکاران این پروژه با رفتارهای اخیر بارها از آن عبور کردهاند.