به گزارش تابناک قم، وقتی از حضرت امام پرسیده می‌شود که مفهوم «جمهوری اسلامی» را با دیگر دولت‌های موجود در امروز و گذشته مقایسه کند، امام بی‌آنکه شباهتی بیاورند، تأکید می‌نمایند که؛ «جمهوری اسلامی... وقتی که عمل شود، دنیا خواهد فهمید که چیست.»
بر پایه این گزارش، حضرت امام با اینکه در مجال‌های گوناگون، توضیحاتی را درباره مفهوم تئوریک جمهوری اسلامی به عنوان شاکله جدید نظام سیاسی ایران ارائه می‌کند، اما همگان را به مشاهده جمهوری اسلامی در عمل و در زمان حکومت جلب می‌کند تا همه جمهوری اسلامی را عینا و در مقام عمل بشناسند.
چه میزان به گفته امام درباره جمهوری اسلامی رفتار کرده‌ایم؟
تردیدی نیست که پس از گذشت بیش از سی سال از انقلاب اسلامی در برخی جهات به آیده ال های جمهوری اسلامی از دیدگاه حضرت امام بسیار نزدیک شده‌ایم. مثلا حضرت امام در جایی درباره حقوق مردم در جمهوری اسلامی می‌فرمایند: «... باید مردم خودشان یکی را تعیین کنند که او دخالت کند در امورشان؛ هر وقت او را نخواستند، بگویند برو گم شو! یک رژیمى که این طور استقرار دارد اگر انسان فهمید به اینکه، هر آدمى بفهمد که هر کارى بکند دیگر از دست مردم خارج است که بگویند برو، دیگر هست او تا آخر. سلطنت این طورى است که یک کسى که سلطان شد دیگر هست او، بیخ ریش مردم هست. یک همچو آدمى هر چه خلاف بخواهد بکند دستش باز است. خوف این را ندارد که عزلش بکنند؛ عزلى توى کار نیست! هست او تا آخر. همه هم شاه دوست! اما اگر بنا باشد که یک نفر آدم را پنج سال، ده سال، هشت سال بگویند که شما بیا در این مملکت رئیس جمهورْ- مثلًا- باش، کارهاى مملکت را اداره بکن، خود مردم آزاد یکى را تعیین بکنند، این آدم هر چه هم بد باشد فکر خودش هست لااقل؛ براى اینکه می‌گوید خوب من پنج سال دیگر از رئیس‌جمهور[ى] افتاده ام، وقتى افتادم پدر من را مردم در می‌آورند؛ اگر به یک کسى ظلم کرده باشم، اینها پدر من را در می‌آورند. حالا قدرت دست من است، بعد از پنج سال دیگر یک آدمى هستم عادى مثل سایر مردم. نمی‌کند قهراً. اصلًا از اول رژیم سلطنتى یک چیز غلطى بوده است و تحمیل شده است به مردم».
تردیدی نیست که هم اکنون در جمهوری اسلامی، شاهد چنین جریان مداومی از گردش قدرت بنا بر میل و خواست مردم هستیم، که البته در برخی فرایند‌های اجرایی و تقنینی و حتی قضایی، مشکلات و کم‌کاری‌هایی دیده می‌شود و گاه دیده می‌شود که برخی از مسئولین در حوزه‌های گوناگون، با کم کاری و تلقی‌های شخصی خود، ناکارآمدی‌ها را خواسته یا ناخواسته متوجه کلیت سیستم سیاسی می‌کنند، اما کلیت و چهارچوب در این حوزه، یعنی حق انتخاب مردم و نظارت مردم برای انتخاب خود، همان آرمانی است که حضرت امام دنبال می‌کرد و این جریان انتقال دمکراتیک قدرت سال‌هاست که همچنان ادامه دارد و برگزاری ده‌ها انتخابات در حوزه‌های گوناگون و رفت و آمد جریان‌های سیاسی، مؤید این مطلب است.
البته در برخی حوزه‌ها هم مسئولان نتوانسته‌اند، خواسته‌‌های حضرت امام و مطلوبیت‌های ایشان از تأسیس تنها جمهوری اسلامی دنیا را برآورده کنند؛ مثلا در جایی حضرت امام درباره وظایف حکومت در جمهوری اسلامی می‌فرمایند:
«با جمهورى اسلامى سعادت، خیر، صلاح براى همه ملت است. اگر احکام اسلام پیاده بشود، مستضعفین به حقوق خودشان میرسند؛ تمام اقشار ملت به حقوق حقه خودشان میرسند؛ ظلم و جور و ستم ریشه کن می‌شود. در جمهورى اسلامى زورگویى نیست، در جمهورى اسلامى ستم نیست، در جمهورى اسلامى آزادى است، استقلال است. همه اقشار ملت در جمهورى اسلامى باید در رفاه باشند. در جمهورى اسلامى براى فقرا فکر رفاه خواهد شد؛ مستمندان به حقوق خودشان میرسند. در جمهورى اسلامى عدل اسلامى جریان پیدا می‌کند، عدالت الهى بر تمام ملت، سایه میافکند آن چیزهایى که در طاغوت بود در جمهورى اسلامى نیست. من جمهورى اسلامى را به شما تبریک عرض میکنم. امیدوارم در زیر سایه اسلام همه ما با رفاه و سعادت به سر ببریم.» (صحیفه امام،ج6، ص525)
موضوع عدالت و برخورداری یکسان عامه مردم از مواهب به ویژه اقتصادی از دیگر آرمان‌های حضرت امام در راه‌اندازی جمهوری اسلامی است که به رغم تأکید بسیار رهبری انقلاب، هنوز در نقطه مطلوب قرار ندارد. هرچند رفاه و سعادتی که امام از آن نام می‌برند، بی‌گمان با در نظر گرفتن وضعیت عامه مردم در سراسر کشور بهبود پیدا کرده است، هنوز هم وضعیت اقتصادی و رفاهی مردم از جمله دغدغه‌هایی است که در کشور هست و لازم است بسیار سریع‌تر و هدف‌دار، در راستای تحقق عدالت در کشور کوشیده شود.
اکنون که ایدئولوژی امام خمینی (ره) در دل و جان ملت‌های منطقه ریشه دوانده است، کارآمدتر کردن نظام سیاسی ابداع شده توسط امام و نشان دادن آن به عنوان الگویی برای حکومت سازی‌های نوین در منطقه، بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است و مردم هم چون همیشه که در عرصه‌های سرنوشت ساز کشور حضوری تمام قد داشته‌اند، توقع دارند که مسئولان هم غفلت‌های خواسته و یا ناخوسته را کناری نهاده و با همه وجود در خدمت آباد کردن کشور و بالا بردن هویت سیاسی و اجتماعی ملت ایران در عرصه‌های گوناگون منطقه ای و بین المللی باشند.
با وجود این و بی گمان، دستاوردهایی که جمهوری اسلامی ایران داشته است، به میزانی پررنگ و پر افتخار هست که مبنایی برای ایجاد اعتماد به نفس و پیمودن دیگر قله‌های پیموده نشده دیگر باشد؛ به شرط آنکه مسئولان این گفته امام را فراموش نکنند که جمهوری اسلامی وقتی که عمل شود، دنیا خواهد فهمید که چیست و این نهایت اعتماد امام به نظام جمهوری اسلامی است که با تأسیس خود درباره ماهیت و کارآمدی اش با همه سخن‌ها خواهد گفت.
