لیلة الرغائب از شب‌های بافضیلت و پراهمیت در تقویم اسلامی و شیعی است؛ مردم عامه، این شب را «شب آرزوها» می‌نامند، اما در لسان علما و عرفا، از آن به «شب رغبت‌ها و گرایش ها» تعبیر می‌شود.
لیلة الرغائب از شب‌های بافضیلت و پراهمیت در تقویم اسلامی و شیعی است؛ مردم عامه، این شب را «شب آرزوها» می‌نامند، اما در لسان علما و عرفا، از آن به «شب رغبت‌ها و گرایش ها» تعبیر می‌شود.
به گزارش تابناک همدان، ماه رجب را «رجب المرجب» می‌نامند و شاید یکی از دلایل «المرجب» که بعد از «رجب» قرار گرفته، تاکید بر عظمت و اهمیت این ماه در بین دیگر ماه‌های قمری است.
چرا ماه رجب «رجب المرجب» نامیده شد؟
«رجب» به تنهایی ماه با عظمتی است و اصالتاً دارای عظمت رتبه است؛ چون عظمت او با ایام الهی دیگری که در این ماه مبارک حادث گردیده در آمیخته «مرجب» نیز نام گرفته است.
ولادت امام باقر (ع)، ولادت امام جواد (ع)، ولادت امیرالمومنین (ع) و مبعث رسول اکرم (ص) از جمله اعیاد این ماه پربرکت است.
اما اولین پنجشنبه ماه رجب را «لیلة الرغائب» نامیده اند و برای آن اعمال مختلفی ذکر شده است.
لیلة الرغائب به چه معناست؟
آیت الله جوادی آملی بیان می‌کنند: لیله الرغائب به معنای شب آرزوها نیست، بلکه شب رغبت‌ها و گرایش‌ها و مجذوب‌شدن‌هاست لذا آن انجذاب و گرایش و میل و شوق را می‌گویند رغبت، در برابر رهبت. خدای سبحان جنّاتی دارد که ما را به آن‌ها ترغیب کرده و برای روح ما هم بهشتی دارد که ما را به آن هم ترغیب کرده است.
واژه (رغائب) جمع (رغیبه) و به‌معنای چیزی است که مورد رغبت و میل باشد و نیز به‌معنای عطا و بخشش فراوان است و (لیله الرغائب) به این دلیل بدین نام موصوف گشته که آن شبی است که میل، خواسته، نیاز و راز با عبادت و بندگی خدای متعال عجین شده و در این وقت عزیز، بندگان حق تعالی، گرد شمع وجود او در محفل دلشان گرد می‌آیند و به مناسکی معنوی و اعمالی ربانی دست می‌یازند تا عروج گیرند و به آسمان بپیوندند. معنای دوم (لیله الرغائب) شبی است که بخشش خدا در آن موعود، باریدن می‌گیرد و بر بسیاری از بندگان نازل می‌گردد.
شب جمعه اوّل ماه رجب را لیله الرَّغائب می‌گویند و از برای آن عملی از حضرت رسول صَلَّی اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله وارد شده با فضیلت بسیار که سیّد در اقبال و علاّمه در اجازه بنی زهره نقل کرده‌اند از جمله فضیلت او آنکه گناهانبسیار بسبب او آمرزیده شود و آنکه هر که این نماز را بگذارد، چون شب اوّل قبر او شود، حقّ تعالی بفرستد ثواب این نماز را بسوی او به نیکوتر صورتی با روی گشاده و درخشان و زبان فصیح پس با وی گوید‌ای حبیب من! بشارت باد تو را که نجات یافتی از هر شدّت و سختی گوید تو کیستی؟ بخدا سوگند که من روئی بهتر از روی تو ندیدم و کلامی شیرین‌تر از کلام تو نشنیده‌ام و بوئی بهتر از بوی تو نبوئیدم
اعمال شب لیله الرغائب
روز پنج شنبه اول آن ماه، در صورت امکان و بلا مانع بودن روزه گرفته شود. چون شب جمعه شد؛ ما بین نماز مغرب و عشاء دوازده رکعت نماز اقامه شود که هر دو رکعت به یک سلام ختم می‌شود و درهر رکعت یک مرتبه سوره حمد، سه مرتبه سوره قدر، دوازده مرتبه سوره توحید خوانده شود. و، چون دوازده رکعت به اتمام رسید.
هفتاد مرتبه مى گویى:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ وَ عَلَى آلِهِ [وَ آلِ مُحَمَّدٍ].
خدایا! بر محمّد پیامبر درس ناخوانده و خاندانش درود فرست
سپس به سجده مى روى و هفتاد مرتبه می‌گویى:
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَهِ وَ الرُّوحِ
پاک و منزّه است پروردگار فرشتگان و روح
آنگاه سر از سجده بر مى دارى و هفتاد مرتبه مى گویى:
رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیُّ الْأَعْظَمُ
پروردگارا! مرا بیامرز و بر من مهرورز و از آنچه از من مى دانى بگذر، تو خداى برتر و بزرگترى
دوباره به سجده مى روى و هفتاد مرتبه مى گویى:
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَهِ وَ الرُّوحِ
پاک و منزّه است پروردگار فرشتگان و روح
سپس حاجت خود را مى طلبى که به خواست خدا برآورده خواهد شد.
حضرت محمد (ص) در فضیلت این نماز فرمود: کسی که این نماز را بخواند، شب اول قبرش خدای متعال ثواب این نماز را با زیباترین صورت و با روی گشاده و درخشان و با زبان فصیح به سویش می‌فرستد.
پس او به آن فرد می‌گوید:ای حبیب من، بشارت بر تو باد که از هر شدت و سختی نجات یافتی. میّت می‌پرسد تو کیستی؟ به خدا سوگند که من صورتی زیباتر از تو ندیده‌ام و کلامی شیرین‌تر از کلام تو نشنیده‌ام و بویی، بهتر از بوی تو نبوئیده‌ام.
آن زیباروی پاسخ می‌دهد: من ثواب آن نمازی هستم که در فلان شب از فلان ماه از فلان سال به جا آوردی. امشب به نزد تو آمده‌ام تا حق تو را ادا کنم و مونس تنهایی تو باشم و وحشت را از تو بردارم و، چون در صور دمیده شود و قیامت بر پا شود، من سایه بر سر تو خواهم افکند.
ماه رجب با برکت‌ترین و پرفضلیت‌ترین ایامی است که مقدمه‌ای برای آماده سازی ماه مبارک رمضان است.
رسول اکرم (ص) فرموده‌اند: «رجب ماه بزرگ خداست و هیچ ماهی در حرمت و فضیلت به پایه آن نمی‌رسد و قتال با کافران در این ماه حرام است. آگاه باشید که رجب ماه پروردگار است و شعبان ماه من و ماه رمضان ماه امت من است و اگر کسی در ماه رجب حتی یک روز روزه بدارد، خدا را از خود خشنود ساخته و خشم الهی از او دور می‌گردد.»/ شفقنا
به گزارش تابناک همدان، ماه رجب را «رجب المرجب» می‌نامند و شاید یکی از دلایل «المرجب» که بعد از «رجب» قرار گرفته، تاکید بر عظمت و اهمیت این ماه در بین دیگر ماه‌های قمری است.
چرا ماه رجب «رجب المرجب» نامیده شد؟
«رجب» به تنهایی ماه با عظمتی است و اصالتاً دارای عظمت رتبه است؛ چون عظمت او با ایام الهی دیگری که در این ماه مبارک حادث گردیده در آمیخته «مرجب» نیز نام گرفته است.
ولادت امام باقر (ع)، ولادت امام جواد (ع)، ولادت امیرالمومنین (ع) و مبعث رسول اکرم (ص) از جمله اعیاد این ماه پربرکت است.
اما اولین پنجشنبه ماه رجب را «لیلة الرغائب» نامیده اند و برای آن اعمال مختلفی ذکر شده است.
لیلة الرغائب به چه معناست؟
آیت الله جوادی آملی بیان می‌کنند: لیله الرغائب به معنای شب آرزوها نیست، بلکه شب رغبت‌ها و گرایش‌ها و مجذوب‌شدن‌هاست لذا آن انجذاب و گرایش و میل و شوق را می‌گویند رغبت، در برابر رهبت. خدای سبحان جنّاتی دارد که ما را به آن‌ها ترغیب کرده و برای روح ما هم بهشتی دارد که ما را به آن هم ترغیب کرده است.
واژه (رغائب) جمع (رغیبه) و به‌معنای چیزی است که مورد رغبت و میل باشد و نیز به‌معنای عطا و بخشش فراوان است و (لیله الرغائب) به این دلیل بدین نام موصوف گشته که آن شبی است که میل، خواسته، نیاز و راز با عبادت و بندگی خدای متعال عجین شده و در این وقت عزیز، بندگان حق تعالی، گرد شمع وجود او در محفل دلشان گرد می‌آیند و به مناسکی معنوی و اعمالی ربانی دست می‌یازند تا عروج گیرند و به آسمان بپیوندند. معنای دوم (لیله الرغائب) شبی است که بخشش خدا در آن موعود، باریدن می‌گیرد و بر بسیاری از بندگان نازل می‌گردد.
شب جمعه اوّل ماه رجب را لیله الرَّغائب می‌گویند و از برای آن عملی از حضرت رسول صَلَّی اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله وارد شده با فضیلت بسیار که سیّد در اقبال و علاّمه در اجازه بنی زهره نقل کرده‌اند از جمله فضیلت او آنکه گناهانبسیار بسبب او آمرزیده شود و آنکه هر که این نماز را بگذارد، چون شب اوّل قبر او شود، حقّ تعالی بفرستد ثواب این نماز را بسوی او به نیکوتر صورتی با روی گشاده و درخشان و زبان فصیح پس با وی گوید‌ای حبیب من! بشارت باد تو را که نجات یافتی از هر شدّت و سختی گوید تو کیستی؟ بخدا سوگند که من روئی بهتر از روی تو ندیدم و کلامی شیرین‌تر از کلام تو نشنیده‌ام و بوئی بهتر از بوی تو نبوئیدم
اعمال شب لیله الرغائب
روز پنج شنبه اول آن ماه، در صورت امکان و بلا مانع بودن روزه گرفته شود. چون شب جمعه شد؛ ما بین نماز مغرب و عشاء دوازده رکعت نماز اقامه شود که هر دو رکعت به یک سلام ختم می‌شود و درهر رکعت یک مرتبه سوره حمد، سه مرتبه سوره قدر، دوازده مرتبه سوره توحید خوانده شود. و، چون دوازده رکعت به اتمام رسید.
هفتاد مرتبه مى گویى:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ وَ عَلَى آلِهِ [وَ آلِ مُحَمَّدٍ].
خدایا! بر محمّد پیامبر درس ناخوانده و خاندانش درود فرست
سپس به سجده مى روى و هفتاد مرتبه می‌گویى:
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَهِ وَ الرُّوحِ
پاک و منزّه است پروردگار فرشتگان و روح
آنگاه سر از سجده بر مى دارى و هفتاد مرتبه مى گویى:
رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیُّ الْأَعْظَمُ
پروردگارا! مرا بیامرز و بر من مهرورز و از آنچه از من مى دانى بگذر، تو خداى برتر و بزرگترى
دوباره به سجده مى روى و هفتاد مرتبه مى گویى:
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَهِ وَ الرُّوحِ
پاک و منزّه است پروردگار فرشتگان و روح
سپس حاجت خود را مى طلبى که به خواست خدا برآورده خواهد شد.
حضرت محمد (ص) در فضیلت این نماز فرمود: کسی که این نماز را بخواند، شب اول قبرش خدای متعال ثواب این نماز را با زیباترین صورت و با روی گشاده و درخشان و با زبان فصیح به سویش می‌فرستد.
پس او به آن فرد می‌گوید:ای حبیب من، بشارت بر تو باد که از هر شدت و سختی نجات یافتی. میّت می‌پرسد تو کیستی؟ به خدا سوگند که من صورتی زیباتر از تو ندیده‌ام و کلامی شیرین‌تر از کلام تو نشنیده‌ام و بویی، بهتر از بوی تو نبوئیده‌ام.
آن زیباروی پاسخ می‌دهد: من ثواب آن نمازی هستم که در فلان شب از فلان ماه از فلان سال به جا آوردی. امشب به نزد تو آمده‌ام تا حق تو را ادا کنم و مونس تنهایی تو باشم و وحشت را از تو بردارم و، چون در صور دمیده شود و قیامت بر پا شود، من سایه بر سر تو خواهم افکند.
ماه رجب با برکت‌ترین و پرفضلیت‌ترین ایامی است که مقدمه‌ای برای آماده سازی ماه مبارک رمضان است.
رسول اکرم (ص) فرموده‌اند: «رجب ماه بزرگ خداست و هیچ ماهی در حرمت و فضیلت به پایه آن نمی‌رسد و قتال با کافران در این ماه حرام است. آگاه باشید که رجب ماه پروردگار است و شعبان ماه من و ماه رمضان ماه امت من است و اگر کسی در ماه رجب حتی یک روز روزه بدارد، خدا را از خود خشنود ساخته و خشم الهی از او دور می‌گردد.»/ شفقنا
