به گزارش تابناک قم، 25 شوال سالروز شهادت بزرگمردی است که در علم و فهم و فقاهت وارث علوم رسولالله(ص) است و مکتب و مذهب را احیا کرد. از چند روز گذشته تکیهها و مساجد پرچمهای عزا را برافراشته کردند تا روز شهادت امام صادق دستههای عزا در خیابانها به راه بیندازند. شیعیان به دنیا اعلام کردند که رئیس مذهب و مکتب را در 25 شوال از دست دادهاند.
حجتالاسلام والمسلمین «سید محمد حسینی صدر» از استادان حوزه علمیه قم معتقد است که شرکت کردن در دسته عزای امام صادق(ع) یعنی شرکت کردن در دسته عزای اسلام، قرآن، مذهب و مکتب.
وارث علوم پیامبر(ص)
این استاد حوزه علمیه گفت: تنها مذهب و مکتبی که قدرت دارد «قال رسول الله» را بدون واسطه نقل کند مذهب امام صادق(ع) است. خیلیها در کنار امام صادق(ع) یا قبل و بعد ایشان ادعا کردند که قال رسول الله(ص) را میگویند ولی آنها یک روز هم با پیامبر نبودند و ارتباط با وجود مبارک ایشان نداشتند. ولی امام صادق(ع) فرزند کسانی است که از وارثان علم پیامبر اسلام بودند.وی افزود: هیچ کسی نمیتواند ادعا کند که امام و رئیس مکاتب دیگر وارث علوم پیامبر بوده است. حتی نمیتوانند ادعا کنند کلمات پیامبر را درست فهمیدهاند.
حجتالاسلام والمسلمین حسینی صدر با بیان این که فرزندان و اهل بیت پیامبر(ص) مستقیم مورد مبارزه و هجمه دشمنان بودند، اظهار کرد: امیرالمومنین(ع) 25 سال خانه نشین بودند. امام حسن مجتبی(ع) مورد هجمههای سخت معاویه بودند. امام حسین(ع) هم در قضیه کربلا با آن وضع شهید شدند. امام سجاد(ع) را بنی امیه و بنی مروان تحت فشار قرار میدادند. ولی امام باقر و امام صادق علیهم السلام در سالهای پیری و ناتوانی حکومت بنی امیه و خردسالی دولت بنی عباس فرصتی یافتند که کرسیهای درس برپا و شاگردان زیادی را تربیت كنند.
وی گفت: گرچه بسیاری از احادیث امام صادق و امام باقر علیهم السلام به سرقت رفته ولی شرق و غرب عالم از دانش این امامان معصوم بهره بردهاند. شیخ مفید، شیخ صدوق و کلینی احادیث این بزرگواران را جمعآوری کرده و در اختیار همگان قرار دادهاند.
این استاد حوزه معتقد است: اگر امام حسین(ع) که کشتی نجات اسلام بود با مظلومیتش توانست فتنه بنی امیه در از بین بردن اسلام را برطرف کند، حیات علمی اسلام به دست امام صادق(ع) و کرسی تدریس ایشان بود. در حقیقت فرمایش خداوند متعال در مورد امام صادق زیبا فهمیده میشود که فرمود: «حَقَّ الْقَوْلُ مِنِّی لَأُکْرِمَنَّ مَثْوَى جَعْفَرٍ وَ لَأَسُرَّنَّهُ فِی أَشْیَاعِهِ وَ أَنْصَارِهِ وَ أَوْلِیَائِهِ؛ به حقیقت من جایگاه امام صادق را بالا میبرم. او را خوشحال میکنم که اشیاء، اولیا و انصاری داشته باشد.»
وی با بیان این که حکم، اعتقاد و تفکر همه افعال بشریت به دست وجود مقدس امام صادق(ع) است، اظهار کرد: شهادت امام صادق(ع) در حقیقت شهادت اسلام، دین و شهادت شخصیتی است که مکتب اثنی عشری را بعد از پیامبر حیات داد.
حجتالاسلام حسینی صدر گفت: اخلاق و احکام حقیقی و اقتصاد صحیح نزد امام صادق(ع) و احادیث ایشان است. اگر بخواهیم از دین و آئین چیزی یاد بگیریم و تفسیر واقعی قرآن را بخواهیم باید از علم ودانش امام صادق(ع) استفاده کنیم. بنابراین باید زندگی و محل کارمان را با کلمات این امام بزرگوار زیبنده کنیم.
نهضت عظیم علمی و فکری
دستاورد تلاش علمی و تبلیغی امام صادق(ع) در میان مسلمانان زبانزد است. آیتالله «علی صافی» یکی دیگر از استادان حوزه علمیه در تشریح این دستاوردها اظهار کرد: امام صادق(ع) با استفاده از فرصت مناسبی که از جنگ بنی امیه و بنی عباس به دست آمده بود، با تأسیس یک دانشگاه بزرگ و فعال دست به انقلاب فرهنگی و نهضت علمی و فکری عظیمی زدند که به عنوان قطرهای از دریا، گوشهای از خدمات آن حضرت در حوزههای علمیه مشاهده میشود.
وی افزود: در این دانشگاه حدود 4 هزار دانشجوی فعال و بنا به نقلی 12 هزار دانشجو مشغول به تحصیل علم و دانش شده بودند. تشنگان علم و معرفت برای این که از علوم بیبدیل این دانشگاه بهره ببرند از سراسر عالم به سوی مدینه سرازیر میشدند. افرادی از حجاز، مصر، عراق، هند، ایران و از قلب اروپا و اسپانیا و یونان فوج فوج برای ملاقات با امام صادق(ع) به مدینه میرفتند تا از علم درخشان و چشمه جوشان ایشان بهره ببرند.
آیتالله صافی بیان كرد: اکنون دنیای علم و دانش و جهان بشریت بر سر سفره علوم و معارف امام صادق(ع) نشستهاند و دامنه آثار نهضت علمی امام صادق(ع) تا قیامت ادامه خواهد داشت. جابر ابن حیان یکی از شاگردان امام صادق(ع) بود که امروز اروپاییها او را به عنوان پدر علم شیمی خطاب میکنند. جابر ابن حیان حدود 3 هزار و 900 کتاب و رساله در علوم مختلف نوشت که این علوم را امام صادق(ع) به ایشان آموختند و خود جابر میگوید: «من هر چه دارم از امام صادق(ع) دارم.»
وی با بیان این که رؤسای فرقههای اربعه مذهب اهل سنت افتخار شاگردی امام صادق(ع) را دارند، اظهار کرد: مالک ابن انس و ابوحنیفه بدون واسطه و شافعی و احمد حنبل با واسطه از محضر امام صادق(ع) بهرههای فراوانی بردهاند. مالک ابن انس که رئیس فرقه مالکی اهل سنت است، میگوید: « چشمی ندیده و گوشی نشنیده و به قلب بشر خطور نکرده مردی با فضیلتتر از جعفر بن محمد.»
نجاشی میگوید: 900 نفر از بزرگان و شخصیتهای طراز اول در مسجد کوفه مینشستند و احادیث امام صادق(ع) را برای مردم میگفتند. فقط شیخ طوسی 3 هزار و 333 راوی از امام صادق(ع) نام برده است. بعضی از شاگردان امام صادق(ع) از 30 هزار تا 100 هزار حدیث از امام صادق و امام باقر علیهم السلام نقل کردند.
وی با تأکید بر این که حدود 6 هزار کتاب و رساله از شاگردان امام صادق(ع) باقی مانده که بعضی از این کتابها در رد فلاسفه است، افزود: فضل ابن شاذان و هشام ابن حکم که از شخصیتهای بزرگوار و از اصحاب امام صادق(ع) بودند بر رد نظر برخی فلاسفه از جمله ارسطو کتاب نوشتند.
جنگ دو حکومت؛ منشأ نهضت علمی
دوران امام صادق(ع) دوران نشر فرهنگ و علوم تشیع در سراسر جهان و تربیت عمومی و خصوصی افراد شایسته و ترویج و تقویت اخلاق الهی در جامعه بود. منشأ این حرکت علمی و تربیتی این بود که در آن دوران بین دو حکومت ظالم (بنی امیه و بنی عباس) بر سر به دست آوردن قدرت، جنگ شدیدی در گرفت و تمرکز دو حکومت به سمت جذب مردم بود. آنها میخواستند افکار مردم را به خود جلب کنند و فشار حکومت از خاندان پیامبر کم شده بود. امام باقر(ع) از این فرصت مناسب استفاده کردند و احکام و معارف الهی را نشر دادند، بنابراین پیریزی این نهضت علمی با امام باقر(ع) بود.
آیتالله صافی در این زمینه گفت: دوران امامت امام صادق(ع) از اواخر حکومت هشام ابن عبدالملک تا قسمتی از حکومت منصور دوانیقی حدود 34 سال بود و آن امام بزرگوار فرصت بسیار مناسبی پیدا کردند و توانستند نهضت علمی که امام باقر(ع) برای نشر معارف الهی و احکام پیریزی کرده بودند، ادامه دهند. ایشان معارف حقیقی قرآن و عترت را احیا کردند و گسترش دادند.
حکومتهای ظالم و عارفنمایان خودفروخته؛ 2 مانع بزرگ
امام صادق(ع) گرچه در کهنسالی حکومت بنی امیه و خردسالی حکومت بنی عباس توانستند نهضت گسترده علمی و فکری برپا کنند اما ایشان در ادامه با موانع بزرگی مواجه شدند که منشأ آن حکومت ظالم منصور دوانیقی بود.
آیتالله صافی در این مورد گفت: عظمت علمی امام صادق(ع) و شعاع فکری این دانشگاه تمامی ملتهای عالم را در سیطره آموزشی خود قرار داده بود و این برای بشر حجت بود که همه بفهمند که اگر مانعی در کار نبود هر یک از رهبران الهی ما میتوانستند مانند امام صادق(ع) جهان بشریت را از علم و دانش خودشان سیراب کنند و آنها را به سرمنزل کمال و رشد و ترقی نهایی برسانند. اما با این حکومتهایی که سر راه ائمه بودند و مانع شدند همه دنیا فهمیدند که بزرگترین مانع بر سر راه نشر فرهنگ اسلام، وجود حکومتهای ظالم و همداستانی عارف نمایان خودفروخته و دنیاپرست و دلباختگان علوم یونانیان بودند.
وقتی حکومت منصور دوانیقی استقرار پیدا کرد، وی تصمیم گرفت به هر نحوی که شده دانشگاه نورانی امام صادق(ع) را یا تعطیل کند یا به انحراف بکشاند.
منصور در یک نقشه دقیق و زیرکانه سفیان ثوری، ابوحنیفه و تعدادی دیگر را در مقابل مکتب نورانی امام صادق تشویق و تقویت کرد. برای آنها مجلس درس و بحث و خطابه برقرار کرد و به مردم اعلام کرده بود که اگر علم میخواهند سراغ این افراد بروند و به جعفر ابن محمد(ع) هجوم نیاورند.
سیاست تفرقهافکنانه ترجمه کتابهای یونانیان
یکی دیگر از توطئههای منصور دوانیقی تشویق مترجمان به ترجمه کتابهای یونانیان بود. آیتالله صافی در این مورد اظهار کرد: منصور دوانیقی در زمینه سیاست تفرقه افکنانه بنی عباسی، دستور ترجمه کتابهای فلاسفه یونان را صادر کرد. وی به قدری روی این مسأله پافشاری کرد که گفت هر کسی یک کتاب فلاسفه یونان را ترجمه کند به اندازه وزن کتاب، طلا میدهد. در تاریخ ثبت شده که مترجمان فاصله بین خطها را زیاد میکردند که حجم کتابها سنگینتر شود. حتی نوشتند که جلد کتابها را ضخیم و چرمی انتخاب میکردند که سنگینتر شود. خاصیت این کتابها تفرقه انداختن بین شیعیان بود.
وی افزود: حاکمان ظلم از طریق خطیبانی که میان مردم نفوذ داشتند و ترجمه کتابهای فلاسفه یونان سعی داشتند مکتب امام صادق(ع) را تضعیف کنند.
منبع: همشهری