بسمه تعالی
"برنامه بهبود محیط کسب و کار و اکوسیستم کارآفرینی شهر اصفهان"
دکتر کورش خسروی دارانی، اردیبهشت 1396
مقدمه:
شوراهای شهر علاوه بر اینکه شهرداران را انتخاب میکنند و بر فعالیتهای ایشان، بودجه شهرداریها و پروژههای شهری نظارت میکنند، وظیفه دیگری نیز دارند و آن مدیریت فضای عمومی شهر، توسعه و ارتقاء زیر ساختهای فرهنگی، علمی و اقتصادی آن است.
این نقش شوراهای شهر در مواجهه با مباحث کلانی که هیچ متولی مشخصی در شهرها ندارند و در عین حال در توسعه و عمران شهری نقش بسیار مهمی ایفاء میکنند، با اهمیتتر میشود.
بهبود محیط کسب و کار و ارتقا اکوسیستم کارآفرینی شهر یکی از نقشهای مهم شوراهای شهر در کلان شهری چون اصفهان است.
محورهای برنامه:
برطبق شاخصهای جهانی نه برنامه محوری برای بهبود اکوسیستم کارآفرینی شهرها وجود دارد. این 9 محور عبارتند از:
· توسعه منابع مالی خطرپذیر
· ارتقا فرهنگ کارآفرینی
· بهبود زیرساختهای شهری
· دسترسی آسان به بازارهای داخلی و خارجی
· بهبود وضعیت بنگاههای اقتصادی رشدیافته و فعال شهر
· تنوع نوآوری و فناوریهای نوظهور
· افزایش نیروی انسانی توانمند
· بهبود قوانین و سیاستهای موجود
· ارتقا خدمات پشتیبانی، مشاورهای و راهبری
این تقسیمبندی نه قسمتی توسط شبکه آسیا-اقیانوسیه پیشرفت کارآفرینانAspen Network of development of entrepreneur (ANDE) و با پشتیبانی دپارتمان توسعه بین المللی(DEID) تهیه شده است. سازمانها و مراکز تحقیقاتی دیگری نیز به تدوین شاخصهای بهبود اکوسیستم کارآفرینی یک شهر پرداختهاند که با فهرست فوق مشترکات زیادی دارد. تقریبا در هر 9 محور فوق شهرداری و شورای شهر میتوانند ورود کنند و باعث بهبود آنها شوند.
اجزا برنامه "بهبود فضای کسب و کار و اکوسیستم کارآفرینی شهر اصفهان"
این برنامه بر اساس 9 شاخص بالا در 19 بند تنظیم شده است.
بند اول
آموزش، آموزش و آموزش (افزایش نیروی انسانی توانمند)
1.تسهیل دسترسی به مهارتهای مدیریتی برای همه شهروندان
شهرداری موظف است با استفاده از امکانات گستردهای که در فرهنگسراها دارد، دسترسی همه شهروندان به مهارتهای مدیریتی و کسب و کار را چه از طریق آموزشهای حضوری چه از طریق ویدئو ضبط شده یا کلاسهای آنلاین تسهیل نماید.
بندهای دوم، سوم و چهارم
توسعه و تقویت منابع مالی خطرپذیر در اصفهان
2.ایجاد حداقل یک صندوق جسورانه در اصفهان
3.حل بخشی از مشکلات مالی فعالین اقتصادی از بازار سرمایه
4.جلب مشارکت صندوقهای جسورانه کشور به پروژههای اصفهان
یکی از مشکلات جدی فعالین اقتصادی در اصفهان عدم دسترسی به منابع مالی خطرپذیر است. به عبارت دیگر تنها منبع مالی موجود در فعالیتهای اقتصادی در اصفهان بانکها هستند که هیچ نوع مخاطره و ریسکی را را نمیپذیرند. این امر عرصه را بر فعالیتهای نوآورانه کارآفرینان و فعالین اقتصادی به شدت محدود میکند.
بندهای 5 و 6
دسترسی آسان به بازارهای داخلی و خارجی:
5.ایجاد نمایشگاههای دایمی در خارج از ایران
6.تبادل فضای نمایشگاهی و انبار با شهرهای خواهر خوانده
فروش یکی از جدیترین مسایل هر کسب و کار است، خواه یک کسب و کار نوپا باشد خواه یک بنگاه قدیمی و رشد یافته. هرچه شهرداریها به فروش بنگاههای اقتصادی شهر کمک بیشتری کنند شهری آبادتر و ثروتمندتر خواهندداشت. برای این کار امکانات گستردهای در اختیار مدیران شهری است که میتوانند با هماهنگی سازمانهایی چون اتاق بازرگانی و سازمان صنعت، معدن و تجارت این امکانات را دوچندان نمایند. متاسفانه هیچ یک از شهرداریهای کشور خود را مکلف به بهبود فضای کسب و کار بنگاههای اقتصادی شهر خود نمیدانند.
بندهای 7، 8 و 9
بهبود قوانین و سیاستهای موجود: (متاسفانه مدیریت این بخش از اکوسیستم به طور کامل در اختیار شهرداریها نیست و نقش شورا و شهرداری به پیگیری و چانهزنی محدود میشود.)
7.ورود شهرداری به تعامل با سازمانهایی مانند بیمه و امور مالیاتی به جهت کاهش فشار بر فعالین اقتصادی و کارآفرینان
8.پیاده سازی قوانین و تسهیلات شرکتهای دانش بنیان در اصفهان
9.الزام شهرداری به خرید درصدی از نیازهای خود از شرکتهای دانش بنیان، کارآفرین و نوآور
بندهای 10 تا 12
ارتقا خدمات پشتیبانی، مشاورهای و راهبری:
10.کمک به توسعه فضاهای کار مشترک (co-working space) توسط بخش خصوصی و با حمایت شهرداری
11.کمک به ایجاد و توسعه شتابدهندهها (accelerator) توسط بخش خصوصی و با حمایت شهرداری
12.ایجاد و توسعه باشگاه مشاورین برای دسترسی آسان فعالین اقتصادی به مشاورین ورزیده
بند 13
ارتقا فرهنگ کارآفرینی
13.تسهیل رویدادهای کارآفرینانه و ایجاد تقویم سالانه این رویدادها و انتشار در بین شهروندان
بندهای 14 تا 16
بهبود زیرساختها: (متاسفانه مدیریت این بخش از اکوسیستم به طور کامل در اختیار شهرداریها نیست و نقش شورا و شهرداری به پیگیری و چانهزنی محدود میشود.)
14.بهبود دسترسی به اینترنت به ویژه برای طبقات محروم و ناآشنا با فضای مجازی
15.کمک به توسعه پروازهای بین المللی از فرودگاه شهید بهشتی اصفهان
16.پیگیری حل مشکل راه آهن سریع السیر تهران-اصفهان
بندهای 17 و 18
تنوع نوآوری و فناوریهای نوظهور:
17.ارجاع مسایل و مشکلات شهر، محیط زیست و ... به بخش خصوصی و حل این مشکلات با استفاده از خلاقیت و توان مدیریتی این بخش از اقتصاد
18.برگزاری رویدادهایی که برترین و جدیدترین فناوریهای ایران و جهان در اصفهان معرفی و ارزیابی شوند.
بند 19
بهبود وضعیت بنگاههای اقتصادی رشدیافته و فعال شهر:
19.تقویت جریانهای اصلی اقتصاد شهر (فولاد، سنگ، طلا، تولیدات گلخانهای، فناوری اطلاعات و ارتباطات، گردشگری، صنایع دستی و ...)
بخش اعظمی از گردش مالی شهر در حوزههایی چون صنعت سنگ، طلاسازی، تولید محصولات گلخانهای، گردشگری و صنایع دستی اتفاق میافتد. کمک شهرداری به هرکدام از این بخشها باعث رونق کل شهر میشود. به عنوان مثال در صنایع دستی، شهرداری به آسانی میتواند در شهرهای خواهرخوانده و سایر شهرهایی که با اصفهان همکاری دارند نمایشگاه، انبار و فروشگاههای صنایع دستی ایجاد کند. این مهم که البته باید توسط بخش خصوصی و صرفا با حمایت شهرداری اتفاق بیافتد باعث رونق فروش و بازاریابی هنرهای دستی اصفهان میشود.
v پینوشت برنامه:
شعار این برنامه بهبود محیط کسب و کار و اکوسیستم کارآفرینی اصفهان است و لازم است چه قبل از انتخابات و چه بعد از آن بندها و محورهای آن برای علاقمندان و به ویژه مدیران آموزش داده شود. مشابه این برنامه در شهرهای مختلفی از جمله کلیولند و بولدر در آمریکا و مونترال در کانادا اجرا شده و در کوتاه مدت نتایج چشمگیری به جا گذاشتهاند. مستندات مربوط به اجرای این برنامه در سه شهر فوق ضمیمه برنامه خواهند شد تا باورپذیری این برنامه بیشتر شود.
نتایج مستقیم بهبود اکوسیستم کارآفرینی شهر اصفهان:
o نگهداشت و انگیزش به طبقه خلاق[1] جامعه و جلوگیری از مهاجرت آنها
o با بهبود اکوسیستم کارآفرینی شهر اصفهان میتوانیم شهر و شهروندانی ثروتمندتر داشته باشیم و فرصت خلق ثروت را برای همه شهروندان فراهم کنیم.
o با بهبود اکوسیستم کارآفرینی شهر اصفهان میتوانیم مشکل اصلی مردم شهر که بحث بیکاری جوانان است را کاهش دهیم،
o در یک شهر کارآفرین فرصتهای جدید مشارکت بین شهرداری و شهروندان تعریف میشود و تعامل بین دو طرف فقط به دریافت و پرداخت عوارض محدود نخواهد شد. مشارکتهای گوناگون بین شهرداری و شهروندان باعث تنوع منابع درآمد شهرداری و کاهش اتکا شهرداری به تراکم فروشی میشود.
نتایج تبعی بهبود اکوسیستم کارآفرینی شهر اصفهان:
o در شهری ثروتمندتر هم رفتار زیست محیطی شهروندان بهتر میشود و هم برنامههای زیست محیطی بهتری اجرا میشوند.
o در یک شهر کارآفرین قابلیت بهبود سیستم حمل و نقل عمومی با استفاده از فناوریهای نوین فراهم میآید و از حجم سفرهای درون شهری کاسته میشود.
o در یک شهر کارافرین وابستگی کسب و کارها به منابع آبی کاهش مییابد و بنگاههای اقتصادی به جای غارت منابع طبیعی به ویژه آب از نوآوری و فناوری خلق ثروت میکنند.
[1] طبقه خلاّق شامل افراد فعال در حوزههای علوم و مهندسی، معماری و طراحی، آموزش، هنر، موسیقی و تفریح هستند که کارکرد اقتصادی آنها، ایدههای جدید، فناوری نوین و محتوای نوآورانه جهان امروز را ایجاد میکند. کتاب طبقه خلاق، ریچارد فلوریدا، ۲۰۰۲.