محمدحسین بازگیر با اشاره به روند رو به رشد تخریب عرصههای طبیعی در راستای ساخت و سازهای عمرانی و کشاورزی در ابعاد مختلف اظهار کرد: گردشگری غیرمسئولانه، زغالگیری و... در کنار آفات و فرسایش طبیعی و کاهش رو به رشد آبخوانها، منجر به تخریب طبیعت می شود.
وی لزوم توجه به توسعه پایدار با نگاهی به حفظ محیط زیست و بهرهبرداری از طبیعت را متذکر شد و گفت: در گذشته تصمیم گرفته شد که در استان کرمانشاه پالایشگاه تاسیس شود و بعدها در پی تهیه پیوست زیست محیطی برای این پروژه بودند. این گونه طرحها ما را به سمت و سوی تخریب محیط زیست میکشانند.
ولی الله مظفریان - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور- با بیان اینکه پتانسیلهای طبیعی در کشور به خوبی شناخته نشدهاند، اظهار کرد: در توسعه پایدار بخشی از انرژی را از طبیعت دریافت میکنیم ولی طبیعت باید قادر به بازسازی این انرژی از دست رفته باشد؛ در حالی که امروزه بخش اعظم طبیعت را بدون قدرتیابی مجدد، زیر سیطره ساخت و سازها بردهایم.
وی با تاکید بر اینکه بسیاری از پروژههای عمرانی بدون شناخت از طبیعت انجام میشود، گفت: معمولا در حوزه اجرای پروژهها، مطالعات زیست محیطی وجود دارد، اما در بسیاری موارد تصمیمات قبلی اتخاذ شده است و بعدها اقدام به مطالعات زیست محیطی و در جهت جمعآوری رای به منظور تایید پروژه اقدام میشود.
مظفریان درباره آمایش سرزمینی نیز گفت: از سال 68 طرحهای جامع کشاورزی را مورد مطالعه قرار دادیم که برای تمام استانها صورت گرفته است و موضوعات آب، کشاورزی، جنگل و محیط زیست در همه این طرحها دیده شده است و مشخص شده در کدام مناطق نیازمند پروژههای عمرانی و شهرکهای صنعتی هستیم.
این گیاهشناس در عین حال گفت: متاسفانه به دلخواه از اسناد و مدارک استفاده میشود و وزرای جدید مطالعات قبلی را قبول ندارند. بنابراین برای هر یک از استانها دهها بار مطالعات مختلف انجام شده است. در نتیجه امروز دست به دامان کشورهای آلمان و ژاپن شدهاند تا دریاچه ارومیه را احیا کنند؛ در حالی که کارشناسان داخلی، اکوسیستم دریاچه ارومیه را بهتر و بیشتر میشناسند.
همچنین حیدر ابراهیمیفر - معاون فرماندهی یگان حفاظت سازمان جنگل ها وضعیت نامطلوب زیست محیطی کشور را متذکر شد و نمره زیر 10 به این فرایند داد و اظهار کرد: بیاحتیاطی همواره وجود داشته ولی آتشسوزیهای مکرر در یک سال غیرطبیعی است.
وی بسیاری مشکلات را ناظر بر پدیدههای جهانی از جمله گرما و خشکی بیش از حد دانست و اظهار کرد: نقش انسانها در استفاده بیرویه از سوختهای فسیلی اثبات شده است، ولی اگر توسعه پایدار باشد، چنین اتفاقاتی رخ نمیدهد. گیاهان قادر به جابهجایی نیستند و نمیتوانند مقابل گرمای بیش از حد تابآوری داشته باشند.
ابراهیمیفر با بیان اینکه احترام به طبیعت ریشه در فرهنگ کهن کشور دارد، گفت: طی صد سال اخیر مردم عمدتا روستایی یا جزو عشایر بودند. این مردم با سیستمهای سنتی خود به حفظ طبیعت میپرداختند چون میدانستند زندگیشان وابسته به طبیعت است، یعنی این مردم خود به خود سیستم حفاظت از جنگلها و مراتع را میدانستند ولی امروز این موضوع فراموش شده است.
در ادامه هادی کیادلیری -رئیس انجمن جنگلبانی ایران- عوامل تخریب محیط زیست را ناظر بر دو دسته طبیعی و غیر طبیعی دانست و اظهار کرد: انسانها استعداد آسیبپذیری محیط زیست را افزایش میدهند. وجود انسان به رشد کیفی طبیعت کمک میکند، اما در حوزه تخریب محیط زیست مجموعهای از عوامل نقش دارند از جمله دخالتهای بیش از حد یا بهرهبرداریهای بیرویه.
وی با اشاره به گندمکاری بیرویه در زاگرس گفت: در این میان تنوع درختان و اکوسیستم بر هم میخورد. بنابراین در شرایط تغییر اقلیم، اکوسیستمهای زیستمحیطی از یکدیگر میپاشند و اگر در منطقه زاگرس درختان بلوط از بین میروند، به دلیل از میان رفتن اکوسیستم در این منطقه است و متاسفانه سرعت تغییر اقلیم در دنیا بسیار بالا است.
دلیری تفاوت واژگانی رشد و توسعه را یادآور شد و افزود: توسعه عمرانی اگر با محیط زیست سازگار نباشد، به معنای توسعه ماندگار نیست.
وی با انتقاد از تصمیمات مجلس شورای اسلامی در حوزه ساخت و سازهای عمرانی و تفکرات منطقهای، گفت: موضوع استراحت جنگل در حال تصویب بود، اما نمایندههای منطقه شمال کشور مخالف بودند چراکه منجر به از بین رفتن اشتغال در شمال کشور میشد. موارد بسیاری در کشور وجود دارد که تصویب آنها در راستای تخریب طبیعت است.
محسن گلی - دبیر نهضت درختکاری نیز لزوم توجه به باقیمانده جنگلها و محیط زیست فعلی را مورد تاکید قرار داد و گفت: وقتی در طبیعت هیچ سنجابی به منظور استفاده از بلوط و دفن آن در زیر خاک وجود ندارد، نمیتوان انتظار داشت درختان بلوط ادامه حیات دهند. بنابراین با قطع رابطه اکولوژیک، اکوسیستم را نابود کردهایم.
وی در پایان صحبتش با رادیو گفت و گو اظهار کرد: هزاران میلیارد تومان هزینه کردهایم تا در کشور چندین سد بسازیم ولی آبی وجود ندارد تا پشت این سد تجمع یابد. امروز همه نهادها جمع شدهاند تا مشکل ریزگردها را حل کنند و همچنین احیای دریاچه ارومیه با سختیهای بسیاری همراه بوده است. اگر در 20 سال گذشته به فکر حفاظت از این دریاچه بودیم، مشکلات امروزی پدیدار نمیشد.