سیرنزولی مصرف شیر؛
موانع توزیع شیر در مدارس مازندران
هرچند مازندران در زمینه کیفیت عملکرد قابل قبولی داشت اما سیر نزولی مصرف شیر در مدارس نسبت به استانداردهای جهانی و توزیع نامناسب ان در برخی از مدارس مازندران باعث شده است که باید برای آن چاره ای اندیشیده شود...
به گزارش تابناک - مازندران، همه چیز از یک تاخیر شروع شد! دستورالعمل شیر مدارس که می بایست 2 ماه قبل از مهر ماه به مدارس ابلاغ می شد تا با دقت و حوصله، تدابیر لازم اندیشیده شود در سال جاری 2 ماه بعد از مهر ماه ابلاغ شد و این آغاز ماجراهای بعدی شد.
در مدارس استان مازندران 2 نوع شیر (پاستوریزه و استریل) توزیع می شود. در شیر استریل تمام میکروب ها را از بین می برند و 4 تا 6 ماه ماندگاری دارد و به همین علت در مناطق کوهستانی و برفگیر یا منطق صعب العبور توزیع می شود. در شیر پاستوریزه معمولا فقط میکروب های بیماری زا را از بین می برند، در نتیجه ماندگاری کمتری دارد و بیشتر در مناطق شهری یا نزدیک کارخانه های تولیدکننده توزیع و استفاده می شود. در شرایطی که 3 سال از مطالبات برخی فرهنگیان و نزدیک به 40 میلیارد مطالبات معوق فرهنگیان مازندران پرداخت نشده بود، به دلیل اهمیت موضوع و نهادینه کردن مصرف شیر در استان، توزیع شیر مدارس در اولویت قرار گرفت و مایه رضایتمندی بیشتر خانواده ها و مسئولان مدارس شد.
مازندران در زمینه کیفیت عملکرد قابل قبولی داشت و در سال های اخیر از این لحاظ جزو 3 استان برتر کشور بوده و در حال حاضر هم بیشتر مدارس استان از کیفیت شیر رضایت دارند. اما کاستی ها و ضعف هایی در توزیع شیر وجود دارد که در ذیل به آن اشاره میکنیم.
با مروری کوتاه بر آمار ارائه شده توسط آقاپور مسئول شیر مدارس مازندران در گردهمایی شیر مدارس استان، مبلغ ابلاغی بابت شیر مدارس به مازندران 15 میلیارد تومان (برای 400 هزار دانش آموز و معلم) اعلام شده است. وی گفت: «از این مبلغ 4 میلیارد و 700 میلیون تومان برای شیر پاستوریزه و مابقی برای شیر استریل اختصاص یافته است».
آقاپورهمچنین دریافتی شیر برای هر دانش آموز را 14 لیتر اعلام کرد و گفت: «این مقدار در 70 نوبت لیوانی یا پاکتی در طول سال تحصیلی به دانش آموزان ارائه می¬شود».
اگرچه بر اساس گزارش دانشگاه علوم پزشکی مازندران، کیفیت شیر مدارس استان نسبت به سال های قبل به مراتب بهتر شده است، اما از لحاظ کمیت، توزیع 22نوبت شیر در سال 92 و 70 نوبت در سال 93 حدود (14 لیتر در سال آن هم از آذرماه) جالب نیست. در حالی که در کشورهای پیشرفته سالانه به طور متوسط بیش از 35 لیتر شیر برای هر دانش آموز در مدارس توزیع می شود.
دکتر حجازی، کارشناس اداره استاندارد در این باره بیان داشت: « در برابر استانداردهای جهانی، 14 لیتر شیر در مدارس ایران واقعا عدد کوچکی است و این فقط بهانه ای برای آگاهی جامعه و علاقمندسازی خانواده ها برای مصرف شیر بیشتر است و اگر دانش آموزان در این سنین با شیر مانوس نشوند در آینده کل جامعه از این پیشامد متاثر خواهد شد».
آنچه واضح است در سال های اخیر بر اساس آمارهای جهانی، سرانه مصرف شیرهر فرد در اروپا سیر صعودی داشته و از 270 لیتر به حدود 350 لیتر رسیده است اما در ایران در سال های اخیر سیر نزولی داشته و از 90 لیتر به 60 لیتر و امسال بر اساس آخرین آمارهای ارائه شده تنها 35 لیتر در سال است که واقعا تاسف بار است! تازه اگر بخواهیم بر اساس ایده آل مصرف شیر بر اساس آمارهای جهانی که حدود 450 لیتر درسال برای هر فرد است عمل کنیم، با فاصله فراوانی که وجود دارد به راحتی متوجه وخامت اوضاع می شویم.
زمانی همه از عدم کیفیت شیر مدارس می نالیدند و حالا که با تشکیل کمیته کیفیت شیر در مازندران، شیر توزیعی از کیفیت لازم برخوردار شده، توزیع شیر و زمان تحویل آن به ظاهر امری ساده به نظر می رسید، اما در ادامه با مشکلاتی روبرو شد که باز ذهن بسیاری را متوجه عدم کیفیت شیر مدارس در مازندران کرد که ریشه در توزیع نامناسب آن دارد.
طبق گفته دکتر حجازی کارشناس اداره استاندارد «شیر تولید شده در مازندران با کیفیت است اما زمانی که دست دانش آموزان می رسد از لحاظ کیفیت تغییرات چشمگیری پیدا می کند.»
این سخن دکتر حجازی موید آن است که نیاز است مسئولان مربوطه علل این تغییرات را رسیدگی کنند و ما به چند مورد اشاره می کنیم:
یکی از موارد مهمی که در حفظ کیفیت و سالم ماندن شیر اهمیت دارد دمای شیر است که باید رعایت شود و عدم رعایت این موضوع موجب فاسد شدن شیر می شود. طبق شنیده ها شیر مدارس در اماکنی به قیمت آزاد به مردم فروخته می شود. اگرچه این تعداد نادر و انگشت شمار است اما باز هم نیازمند نظارت بیشتر مسولان زیربط است.
در این میان وجود دارند دانش آموزانی که علاقه چندانی به مصرف شیر ندارند و این کم رغبتی، بخشی از آن تاثیرگذاری حرف ها و رفتار معلمان و مدیران است که کلا به شیر مدارس اعتقاد ندارند و آن را به دانش آموزان انتقال می دهند. بخشی نیز مربوط به ذائقه دانش آموزان است که در سرمای هوا تمایلی به خوردن شیر ندارند و از آنجایی که کارشناسان گرم کردن شیرهای پاستوریزه را چندان به صلاح دانش آموزان نمی دانند، نیاز است همراه آن خرما یا چیز دیگری به عنوان یک غذای مکمل تناول کنند، که در این زمینه همکاری و همراهی خانواده ها ارزشمند است.
مشکل بزرگی که در روستاهای مازندران وجود دارد این است که در مدارس روستایی امکانات نگهدارنده برای شیر وجود ندارد و بسته های شیر گاهی در سالن یا در اتاقی نگهداری می شود، که بر اساس تغییر دما و .... کیفیت و سالم بودن شیر دستخوش تغییراتی می شود که برای سلامت دانش آموزان حتی معلمان خطرساز است که باید برای حل آن تدابیری اندیشیده شود.
اگرچه مسئولان توزیع شیر مازندران اعلام کرده بودند که 15 تا 22 نوبت به همه مدارس استان شیر توزیع شده اما خبرهای موثق حاکی از آن است که در شرق مازندران حتی در شهرستان بهشهر، برخی مدارس هنوز یک نوبت شیر دریافت نکردند، در حالی که برخی مدارس به دلیل نزدیکی با شرکت مربوطه تمام 70 نوبت شیر خود را دریافت کردند. در صورتی که بر اساس قانون فقط مناطق صعب الاعبور که احتمال بارش سنگین برف و مسدود شدن راه در آنجا وجود دارد، می توانند تمام سهمیه خود را دریافت کنند و تدریجا به دانش آموزان ارائه دهند. خبرهای رسیده از شهرستان نکا نیز حاکی از آن است که دانش آموزان 25 مدرسه این شهرستان هنوز حتی یک وعده شیر دریافت نکردند!
نکته مهم دیگر آن است که نظارت ها باید دقیق و بجا انجام شود, بر اساس برخی شنیده ها تعداد معدودی از ناظرینی که برای بازرسی به شرکت های تولیدی شیر می روند نسبت به وظایف خود مسئولیت پذیر نیستند. عباسپور معاونت پشتیبانی اداره کل آموزش و پروش مازندران احتمال چنین وقایعی را ضعیف و نادر دانست و به انجام دقیق و کارشناسانه تاکید کرد و گفت: «نمی توان با سلامت مردم بازی کرد و اگر در این کار مماشات شود، آیندگان ما را نخواهند بخشید و نباید اجازه دهیم زحمات گروه بزرگی بخاطر چند کیلو شیر و ماست به هدر رود».
ضمن اینکه برخی کارخانجات در تولید شیر ضعیف هستند و نمی توانند انتظارات را آنگونه که باید برآورده کنند. این مورد نیز توزیع به موقع شیر را با مشکلاتی مواجه می کند.
با احتمال وقوع موارد ذکر شده می توان گفت گاهی واقعا بار میکروبی شیر در مناطقی بالاست و حق با مردم و دانش آموزان است که باید به نظر و خواسته های آنها احترام گذاشت.
البته ما بسیار امیدواریم که با تلاش و نظارت بیشتر مسئولان مربوطه، همانطور که مشکلات کیفیت شیر مازندران برطرف شد، موانع توزیع به موقع آن نیز به سرعت پیگیری و برطرف شود.
در پایان ذکر این نکته ضروریست که واقعا سرانه مصرف شیر مدارس نسبت به استانداردهای جهانی پایین است و نیاز است اقدامات لازم در این زمینه با هماهنگی آموزش و پرورش و برگزاری مسابقات برای ایجاد انگیزه دانش آموزان و خانواده ها، همکاری صدا و سیما و رسانه ها برای فرهنگ سازی مصرف شیر در جامعه صورت پذیرد. انصافا تبلیغات چیپس و پفک مهم تر است یا شیر مدارس؟!
گزارش: سید مجید ساجدی فر
در مدارس استان مازندران 2 نوع شیر (پاستوریزه و استریل) توزیع می شود. در شیر استریل تمام میکروب ها را از بین می برند و 4 تا 6 ماه ماندگاری دارد و به همین علت در مناطق کوهستانی و برفگیر یا منطق صعب العبور توزیع می شود. در شیر پاستوریزه معمولا فقط میکروب های بیماری زا را از بین می برند، در نتیجه ماندگاری کمتری دارد و بیشتر در مناطق شهری یا نزدیک کارخانه های تولیدکننده توزیع و استفاده می شود. در شرایطی که 3 سال از مطالبات برخی فرهنگیان و نزدیک به 40 میلیارد مطالبات معوق فرهنگیان مازندران پرداخت نشده بود، به دلیل اهمیت موضوع و نهادینه کردن مصرف شیر در استان، توزیع شیر مدارس در اولویت قرار گرفت و مایه رضایتمندی بیشتر خانواده ها و مسئولان مدارس شد.
مازندران در زمینه کیفیت عملکرد قابل قبولی داشت و در سال های اخیر از این لحاظ جزو 3 استان برتر کشور بوده و در حال حاضر هم بیشتر مدارس استان از کیفیت شیر رضایت دارند. اما کاستی ها و ضعف هایی در توزیع شیر وجود دارد که در ذیل به آن اشاره میکنیم.
با مروری کوتاه بر آمار ارائه شده توسط آقاپور مسئول شیر مدارس مازندران در گردهمایی شیر مدارس استان، مبلغ ابلاغی بابت شیر مدارس به مازندران 15 میلیارد تومان (برای 400 هزار دانش آموز و معلم) اعلام شده است. وی گفت: «از این مبلغ 4 میلیارد و 700 میلیون تومان برای شیر پاستوریزه و مابقی برای شیر استریل اختصاص یافته است».
آقاپورهمچنین دریافتی شیر برای هر دانش آموز را 14 لیتر اعلام کرد و گفت: «این مقدار در 70 نوبت لیوانی یا پاکتی در طول سال تحصیلی به دانش آموزان ارائه می¬شود».
اگرچه بر اساس گزارش دانشگاه علوم پزشکی مازندران، کیفیت شیر مدارس استان نسبت به سال های قبل به مراتب بهتر شده است، اما از لحاظ کمیت، توزیع 22نوبت شیر در سال 92 و 70 نوبت در سال 93 حدود (14 لیتر در سال آن هم از آذرماه) جالب نیست. در حالی که در کشورهای پیشرفته سالانه به طور متوسط بیش از 35 لیتر شیر برای هر دانش آموز در مدارس توزیع می شود.
دکتر حجازی، کارشناس اداره استاندارد در این باره بیان داشت: « در برابر استانداردهای جهانی، 14 لیتر شیر در مدارس ایران واقعا عدد کوچکی است و این فقط بهانه ای برای آگاهی جامعه و علاقمندسازی خانواده ها برای مصرف شیر بیشتر است و اگر دانش آموزان در این سنین با شیر مانوس نشوند در آینده کل جامعه از این پیشامد متاثر خواهد شد».
آنچه واضح است در سال های اخیر بر اساس آمارهای جهانی، سرانه مصرف شیرهر فرد در اروپا سیر صعودی داشته و از 270 لیتر به حدود 350 لیتر رسیده است اما در ایران در سال های اخیر سیر نزولی داشته و از 90 لیتر به 60 لیتر و امسال بر اساس آخرین آمارهای ارائه شده تنها 35 لیتر در سال است که واقعا تاسف بار است! تازه اگر بخواهیم بر اساس ایده آل مصرف شیر بر اساس آمارهای جهانی که حدود 450 لیتر درسال برای هر فرد است عمل کنیم، با فاصله فراوانی که وجود دارد به راحتی متوجه وخامت اوضاع می شویم.
زمانی همه از عدم کیفیت شیر مدارس می نالیدند و حالا که با تشکیل کمیته کیفیت شیر در مازندران، شیر توزیعی از کیفیت لازم برخوردار شده، توزیع شیر و زمان تحویل آن به ظاهر امری ساده به نظر می رسید، اما در ادامه با مشکلاتی روبرو شد که باز ذهن بسیاری را متوجه عدم کیفیت شیر مدارس در مازندران کرد که ریشه در توزیع نامناسب آن دارد.
طبق گفته دکتر حجازی کارشناس اداره استاندارد «شیر تولید شده در مازندران با کیفیت است اما زمانی که دست دانش آموزان می رسد از لحاظ کیفیت تغییرات چشمگیری پیدا می کند.»
این سخن دکتر حجازی موید آن است که نیاز است مسئولان مربوطه علل این تغییرات را رسیدگی کنند و ما به چند مورد اشاره می کنیم:
یکی از موارد مهمی که در حفظ کیفیت و سالم ماندن شیر اهمیت دارد دمای شیر است که باید رعایت شود و عدم رعایت این موضوع موجب فاسد شدن شیر می شود. طبق شنیده ها شیر مدارس در اماکنی به قیمت آزاد به مردم فروخته می شود. اگرچه این تعداد نادر و انگشت شمار است اما باز هم نیازمند نظارت بیشتر مسولان زیربط است.
در این میان وجود دارند دانش آموزانی که علاقه چندانی به مصرف شیر ندارند و این کم رغبتی، بخشی از آن تاثیرگذاری حرف ها و رفتار معلمان و مدیران است که کلا به شیر مدارس اعتقاد ندارند و آن را به دانش آموزان انتقال می دهند. بخشی نیز مربوط به ذائقه دانش آموزان است که در سرمای هوا تمایلی به خوردن شیر ندارند و از آنجایی که کارشناسان گرم کردن شیرهای پاستوریزه را چندان به صلاح دانش آموزان نمی دانند، نیاز است همراه آن خرما یا چیز دیگری به عنوان یک غذای مکمل تناول کنند، که در این زمینه همکاری و همراهی خانواده ها ارزشمند است.
مشکل بزرگی که در روستاهای مازندران وجود دارد این است که در مدارس روستایی امکانات نگهدارنده برای شیر وجود ندارد و بسته های شیر گاهی در سالن یا در اتاقی نگهداری می شود، که بر اساس تغییر دما و .... کیفیت و سالم بودن شیر دستخوش تغییراتی می شود که برای سلامت دانش آموزان حتی معلمان خطرساز است که باید برای حل آن تدابیری اندیشیده شود.
اگرچه مسئولان توزیع شیر مازندران اعلام کرده بودند که 15 تا 22 نوبت به همه مدارس استان شیر توزیع شده اما خبرهای موثق حاکی از آن است که در شرق مازندران حتی در شهرستان بهشهر، برخی مدارس هنوز یک نوبت شیر دریافت نکردند، در حالی که برخی مدارس به دلیل نزدیکی با شرکت مربوطه تمام 70 نوبت شیر خود را دریافت کردند. در صورتی که بر اساس قانون فقط مناطق صعب الاعبور که احتمال بارش سنگین برف و مسدود شدن راه در آنجا وجود دارد، می توانند تمام سهمیه خود را دریافت کنند و تدریجا به دانش آموزان ارائه دهند. خبرهای رسیده از شهرستان نکا نیز حاکی از آن است که دانش آموزان 25 مدرسه این شهرستان هنوز حتی یک وعده شیر دریافت نکردند!
نکته مهم دیگر آن است که نظارت ها باید دقیق و بجا انجام شود, بر اساس برخی شنیده ها تعداد معدودی از ناظرینی که برای بازرسی به شرکت های تولیدی شیر می روند نسبت به وظایف خود مسئولیت پذیر نیستند. عباسپور معاونت پشتیبانی اداره کل آموزش و پروش مازندران احتمال چنین وقایعی را ضعیف و نادر دانست و به انجام دقیق و کارشناسانه تاکید کرد و گفت: «نمی توان با سلامت مردم بازی کرد و اگر در این کار مماشات شود، آیندگان ما را نخواهند بخشید و نباید اجازه دهیم زحمات گروه بزرگی بخاطر چند کیلو شیر و ماست به هدر رود».
ضمن اینکه برخی کارخانجات در تولید شیر ضعیف هستند و نمی توانند انتظارات را آنگونه که باید برآورده کنند. این مورد نیز توزیع به موقع شیر را با مشکلاتی مواجه می کند.
با احتمال وقوع موارد ذکر شده می توان گفت گاهی واقعا بار میکروبی شیر در مناطقی بالاست و حق با مردم و دانش آموزان است که باید به نظر و خواسته های آنها احترام گذاشت.
البته ما بسیار امیدواریم که با تلاش و نظارت بیشتر مسئولان مربوطه، همانطور که مشکلات کیفیت شیر مازندران برطرف شد، موانع توزیع به موقع آن نیز به سرعت پیگیری و برطرف شود.
در پایان ذکر این نکته ضروریست که واقعا سرانه مصرف شیر مدارس نسبت به استانداردهای جهانی پایین است و نیاز است اقدامات لازم در این زمینه با هماهنگی آموزش و پرورش و برگزاری مسابقات برای ایجاد انگیزه دانش آموزان و خانواده ها، همکاری صدا و سیما و رسانه ها برای فرهنگ سازی مصرف شیر در جامعه صورت پذیرد. انصافا تبلیغات چیپس و پفک مهم تر است یا شیر مدارس؟!
گزارش: سید مجید ساجدی فر
منبع: تابناک