منابع تامین آب تالاب را بارش‌های جوی، آب سه رودخانه قره کهریز، فراهان و شهراب و پساب تصفیه فاضلاب اراک تشکیل می‌دهند و وسعت تالاب حدود 25000 هکتار است که شامل دریاچه با سه جزیره در وسط، قسمت کویری و دشت‌های اطراف می‌شود.
این تالاب دارای ویژگی‌های بوم‌شناسی خاصی بوده که از آن‌جمله اینکه سالانه تعداد زیادی از پرندگان مهاجر را در خود جای می‌دهد که در میان آنها بعضی از گونه‌های نادر و حمایت شده دیده می‌شوند، نیز به‌سبب جمعیت بالای درنا در تالاب نسبت به‌زیستگاه‌های دیگر کشور، این تالاب اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
پوشش گیاهی منطقه بیشتر از نوع گیاهان شورپسند یا هالوفیت بوده که از این نظر نیز تالاب یکی از ذخیره‌گاه‌های مهم گیاهان شور کشور به‌شمار می‌رود که علاوه بر پرندگان، گونه‌های پستانداران، آرتمیا و انواع جلبک آب شور از دیگر جانداران تالاب و محیط اطراف آن هستند.
به‌سبب شوری آب، لایه‌های نمکی در منطقه دیده می‌شود، علاوه بر این گنبدهای نمکی نیز در سطح زیرین منطقه وجود دارند که تحت تاثیر گسل‌های منطقه سبب لرزه خیزی خفیف در منطقه می‌شوند و این تالاب دارای بزرگترین منبع سولفات سدیم در کشور است و تالاب از نظر گردشگری، یکی از مراکز مهم طبیعت گردی و پرنده نگری کشور محسوب می‌شود.
در این نشست تخصصی که با عنوان "مسائل و مشکلات تالاب میقان استان مرکزی" برگزار شد "امیر انصاری" مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان مرکزی، "سیاوش آقاخانی" رئیس شبکه زیست محیطی استان مرکزی، "محمدحسین محمدی" رئیس هیئت مدیره خانه سازمان‌های مردم نهاد استان مرکزی، "حمید اخوان" نائب رئیس شبکه زیست محیطی استان مرکزی و "محمد جلیلی" مدیرعامل موسسه گنجینه سبز و روابط عمومی شبکه زیست محیطی استان در این نشست تخصصی حضوریافتند.
متن گفت‌و‌گوی تفصیلی "محمد جلیلی" روابط عمومی شبکه زیست محیطی استان و مدیرعامل موسسه گنجینه سبز دوستداران محیط زیست، در نشست تخصصی "بررسی مشکلات تالاب میقان" در زیر می‌آید:
خبرنگار: به‌نظر شما از نظر زیست محیطی اهمیت تالاب میقان چیست ؟
جلیلی: تالاب میقان با توجه به‌موقعیت استراتژیک نسبت به‌شهر اراک و همچنین همجواری به‌میقان و داود آباد از اهمیت بالایی برخوردار است و یکی از دلایلی که تالاب میقان از اهمیت محیط زیستی بالایی برخوردار است نقش تصفیه خانگی آن به‌عنوان یک تصفیه خانه طبیعی هوای شهر ها و روستاهای اطراف است که این امر تنها با وجود آب در تالاب به‌میزان کافی محقق می‌شود.
تالاب میقان دارای گونه پلانگتون آرتمیاست که در فصول رشد و تولید مثل با ایجاد خط قرمز تجمعی در حاشیه تالاب قابل مشاهده است، از سویی یکی از دیگر عواملی که سبب می‌شود تالاب میقان به‌عنوان یک نگین طبیعی در استان مرکزی بدرخشد این است که میقان همواره زیستگاهی وسیع و امن برای انواع جانوران بالاخص گونه‌های مختلفی از پرندگان مهاجر و همچنین درنا بوده است .
خبرنگار: نقش مردم و سازمان‌های مردم نهاد در حفاظت از تالاب میقان چیست؟
جلیلی: مهمترین و اساسی‌ترین نقش و وظیفه سمن‌های محیط زیستی در تمامی موارد این چنینی اطلاع رسانی و فرهنگ سازی درست و همچنین انتقال تجربیات و اطلاعات مهم در رابطه با حفظ و نگه‌داری تمامی منابع طبیعی است.
یقینا در رابطه با تالاب میقان نیز آگاه‌سازی جوامع محلی از اهمیت وجود تالاب میقان، حفظ و حراست از اصلیت تالاب و همچنن گونه‌های جانوری و گیاهی موجود مهمترین و موثرترین گام سازمان‌های مردم نهاد محیط زیستی است و سازمان‌های مردم نهاد علاوه بر این می‌توانند پل ارتباطی بین مردم و مسئولین قرار گرفته و در این امر نقش تسهیلگر ایفا نمایند.
همچنین تجربه در سراسر دنیا آشکار ساخته وقتی از یک محیط طبیعی ارزشمند بیشتر محافظت صورت می‌گیرد که در این مهم نقش مردم محلی تعریف و اداره و محافظت از آن را به‌خود آنها بسپاریم.
خبرنگار: فکر می‌کنید تالاب میقان چه نقشی در ترویج گردشگری و طبیعت نگری دارد؟
جلیلی: در ابتدا باید به‌این مطلب اشاره شود که نیاز است قبل از بسترسازی برای این موضوع به‌برخی تعاریف توجه کرده و قبل از اجرای هر طرحی این فرهنگ سازی در بین بازدید کنندگان و حتی مجریان و مسئولان ذیصلاح انجام شود چراکه توجه به‌مفهوم گردشگری و اکوتوریسم در اینجا بسیار کلیدی و مهم است.
اینکه در مفهوم اکوتوریسم بازدیدگر طبیعی آموزش‌های لازم را برای بهره‌مندی صحیح آموزش ببیند به‌صورتی که نه تنها تغییری در شرایط محیطی مورد نظر ایجاد نشود حتی در برخورد با گونه‌های موجود نیز به‌گونه‌ای عمل شود که کوچکترین تغییر و تهدیدی از جانب ساکنان تالاب مشاهده نشود و سبب بر هم زدن شرایط حاکم بر محیط نشود.
خبرنگار: به‌نظر شما چه کاری می‌تواند برای فرهنگ سازی حفاظت از تالاب میقان مفید واقع شود؟
جلیلی: برای حفاظت از تالاب میقان باید همه پارامترهای موجود به‌صورت هم زمان رعایت شود تا تاثیر لازم را در جامعه هدف بگذارد، تلاش مسئولان برای جلوگیری از تخریب عوامل تهدید کننده‌ای چون صنعت و آگاه‌سازی مردم از این فعالیت یکی از راه های آگاه‌سازی عمومی و ایجاد درکی عمومی از اهمیت حفاظت از تالاب دارد.
فعالیت‌های آموزشی سمن‌ها و همکاری ادارات مرتبط با این بخش در جهت نیل بهاهداف یکسان نیز از این دست فعالیت‌هاست و به‌طور یقین با برداشتن گام‌های اولیه توسط مسئولان، فعالان و سمن‌های محیط زیستی این آگاهی و توجه عمومی همه‌گیر شده و با همدلی عمومی این مهم محقق می‌شود.