بحرانی فراتر از دریاچه ارومیه
با هر مسئول استانی که صحبت کنید با نگرانی تمام از آینده نامعلوم دریاچه نمک می گوید اما حقیقت تلخ این است که حال دریاچه نمک قم وخیم است و باید حقابه های دریاچه به خودش بازگردانده شود وگرنه ادامه این روند سلامتی تمامی ساکنان فلات مرکزی ایران را باخطر مواجه خواهد کرد.
کد خبر: ۶۷۹۶۵۲
تاریخ انتشار: ۲۳ آبان ۱۳۹۷ - ۰۲:۱۲ 14 November 2018

به گزارش تابناک قم، روزنامه شاخه سبز قم در شماره روز سه شنبه 22 آبان ماه مطلبی با عنوان'حال دریاچه نمک وخیم است' را به قلم زهره مهر نوروزی منتشر کرد.

در این مطلب می خوانیم: تا چشم کار می کند پهنه زیبایی از نمکزاردیده می شد که انتهایش در نقطه ای دور دست تر از اینجاست خوب که دقت می کنی مانند دفترنقاشی سپیدی است که به سمت آسمان گشوده شده است؛ اما این صحنه زیبا کم کم در حال محو شدن است چند سالی است که به علت تجربه سال های کم باران منبع تغذیه دریاچه خشکیده و نیز به علت دست اندازی به محیط زیست پیرامون دریاچه نمک از جمله ایجاد سد در مناطق بالادست دریاچه و احداث جاده و خط آهن در دشت های اطراف آن، میزان آب ورودی به دریاچه نمک نزدیک به صفر رسیده و مدت زمان زیادی تا خشک شدن کامل دریاچه باقی نمانده است. منابع آبی، درحال خشک شدن و تبدیل به بیابان است، در صورت وقوع این اتفاق، توفان های نمکی در این دریاچه دور از انتظار نخواهدبود. این را عیسی کلانتری رئیس سازمان محیط زیست کشور و نمایندگان مجلس می دانند که اگر این دریاچه خشک شود دیگر درفلات مرکزی جای زندگی نیست و جان همه انسان ها و جنبندگان به خطر خواهد افتاد.

از دیدگاه علمی کارشناسان دریاچه نمک را پدیده ای در دامان طبیعت می دانند که برای ادامه حیات خود، احتیاج به مراقبت مستمر دارد و درصورتی که این نظارت از جانب انسان ها که بهره برداران اصلی منابع زمین هستند، انجام نشود، به طور حتم این عرصه طبیعی آسیب می بیند و زندگی سایر موجودات پیرامون خود را هم در معرض خطر قرار می دهد.

دریاچه نمک قم در ناحیه شرقی استان و درحد فاصل سه استان قم، سمنان و اصفهان قرار گرفته و بزرگترین دریاچه فصلی و فراشور کشور است که حدود 200 هزار هکتار وسعت داشته و یک سوم آن در محدوده جغرافیایی استان قم قرار گرفته است و دارای ساختار زمین شناختی کم نظیر شامل پوسته نمکی و حاشیه باتلاقی است.

این دریاچه که در دهه های گذشته از طریق رودخانه های کرج، جاجرود، شور، قمرود و قره چای کاملا پرآب بوده است، اکنون با قطع حقابه ها، خشکسالی مستمر و برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی که باعث پیشروی آب های فراشور در سفره هایزیرزمینی به سمت دشت ها و نابودی پوشش گیاهی و اکوسیستم منطقه شده، به یکی از کانون های فعال القاء ریزگردها در منطقه تبدیل شده است.

15سال است که مدیریت این دریاچه باارزش اقتصادی بالا به قم واگذارشده است دراین زمینه مدیران چه حرفی برای گفتن دارند؟

تبدیل قم و تهران به کانون ریزگردهای نمکی

معاون فنی سازمان حفاظت محیط زیست استان قم درگفت و گو با ایرنا اوضاع را اینگونه تشریح می کند : 200 هزار هکتار پهنه نمکی دریاچه نمک درصورت تخصیص نیافتن حقابه ها و استفاده بی رویه از منابع آبی موجود، با انتشار گسترده گرد و غبار، قم را به خوزستانی دیگر تبدیل کند.

سید احمد شفیعی افزود: حوضه آبریز دریاچه نمک بیش از نیم قرن است بر اساس برخی فعالیت های انسانی دچار آسیب شده و اگر این روند ادامه یابد در آینده نزدیک مهمترین کانون های سیاسی، اجتماعی وصنعتی کشور که درقلب ایران قرار دارد با بحران انتشار گرد و غبار ناشی از خشک شدن دریاچه نمک رو به رو می شود.

وی بیان کرد: گرد و خاک ناشی از خشک شدن دریاچه نمک به طور حتم تهران را مورد آسیب های جدی قرار می دهد، چراکه این دریاچه 2 برابرشهر تهران وسعت دارد و فاصله آن با پایتخت کشور به اندازه ای نیست که گرد و خاک به آنجا نفوذ نکند.

وی گفت: دریاچه نمک در گذشته از رودخانه های بسیاری همچون قمرود وقره چای تغذیه می کرده است، اما اکنون با خشک شدن این منابع آبی دراثر پدیده های طبیعی و دخالت انسان ها در محیط زیست، این دریاچه به سمت خشک شدن پیش می رود، اما خوشبختانه هنوز تا خشک شدن کامل، فاصله دارد و می توان برای رفع بحران آن چاره ای اندیشید.

شفیعی گفت: گرد و غبار از نظر جنس و اندازه دارای انواع گوناگون است؛ برخی از آنان که ریزگرد نامیده می شود کوچکتر از دو و نیم میکرون می باشد که تا چند هزار متر ارتفاع پیدا می کند، برخی دیگر ازذرات نمک تشکیل می شود و آسیب های فراوانی به سلامتی انسان وارد می کند، همچنین انواع دیگری از گرد و غبار را می توان در این دسته بندی جای داد که هرکدام به نحوی محیط زیست را آلوده می کند.

وی با اشاره به این که بحران دریاچه نمک هنوز در گام های نخست است،افزود: بر اثر خشک شدن قسمت هایی از دریاچه نمک برخی از انواع گردو خاک در این منطقه به وجود آمده است اما هنوز ذرات بسیار خطرناک ازدریاچه منتشر نمی شود و فرصت برای اصلاح وضعیت این حوضه آبریزوجود دارد، اما اگر در این مساله کوتاهی شود، قم و شهرهای اطرافدریاچه از جمله تهران به خوزستانی دیگر تبدیل می شود.

وی بیان کرد: با وجود برداشت بیش از یک میلیارد متر مکعبی از ذخایرآبی دریاچه نمک در سال های اخیر، این دریاچه هنوز نفس می کشد وسطح آن مرطوب است و ریزگردهای نمکی از دل آن بلند نشده است، اگراین ریزگردها در آسمان منتشر و با آلودگی های شیمیایی موجود در هوا ترکیب شود باید گفت سلامت انسان ها و سایر موجودات زنده به شدت درمعرض خطر قرار می گیرد.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست قم گفت: دریاچه نمک 15 برابرمساحت شهر قم وسعت دارد و گرد و غبار ناشی از خشک شدن آن که درجهت وزش بادهای غالب استان به خصوص در فصل تابستان منتشر میشود، آسیب جدی برای محیط زیست و سلامت شهروندان قمی به همراهخواهد داشت.

وی افزود: گرد و غبار ایجاد شده از دریاچه نمک می تواند توفان های نمکی در ایران مرکزی به راه بیندازد و شهرهای مختلف کشور را به کانونهای بحران زیست محیطی تبدیل کند.

وی ادامه داد: پس از تبیین مساله و آگاهی مسئولان و مردم از عمق بحران، اکنون لازم است رسانه ها، چرایی اجرا نشدن مصوبه شورایعالی آب کشور در خصوص تعیین 154 میلیون متر مکعب حقابه دریاچه نمک را بررسی کنند.

شفیعی گفت: در گام بعدی، بخش کشاورزی به عنوان بزرگترین مصرف کننده منابع آبی حوضه آبریز دریاچه نمک باید به طور عملی در مسیرکاهش مصرف آب و به کارگیری روش های نوین آبیاری گام بردارد، اگر درمصرف آب این بخش تنها 10 درصد صرفه جویی شود، بحران دریاچه نمک در مسیر حل شدن قرار می گیرد.

وی بیان کرد: خشک شدن دریاچه نمک در گام نخست به زیان بخش کشاورزی استان های اطراف این حوضه آبریز از جمله قم است، چراکهزمین های کشاورزی شور و غیر قابل کشت می شود، بنابراین همکاریکشاورزان با برنامه های احیای دریاچه نمک به نفع ایشان و چرخه تولید واشتغال استان است.

نمایندگان سه استان برای رفع بحران دریاچه تلاش کنند

مدیرکل مدیریت بحران استان قم نیز در گفت وگوبا خبرنگار شاخه سبز تصریح کرد: کاهش بارندگی در اثر خشکسالی های پی درپی، حفرچاه های عمیق برای بهره برداران از منابع زیر زمینی و برداشت بی رویهاز منابع آبی از جمله مهمترین عواملی است که خطر خشک شدن دریاچه نمک را تشدید می کند.

محسن اوروجی بیان کرد: مطالعات و پایش وضعیت دریاچه نمک و دشتهای اطراف آن به طور مستمر انجام می شود تا با راهکاری عملی از وقوع بحران زیست محیطی در استان قم و مناطق مرکزی ایران، جلوگیری شودودر این زمینه 13میلیارد تومان برای انجام مطالعات علمی و یافتن راهکار اعتبار در نظر گرفته شده است.

وی بابیان اینکه پایین رفتن سطح منابع آبی دریاچه نمک موجب پیشروی آب های شور شده است که این پدیده نیز آسیب های فراوانی به محیط زیست وارد می کند گفت: حوضه آبخیز ایران مرکزی که استان قم نیز درآن واقع شده است با کمبود جدی منابع آبی مواجه است، برای حل این مشکل باید حقابه های اختصاص یافته به این منطقه تامین و وارد این حوضه آبخیز شود؛ در همین رابطه وزارت نیرو 154 میلیون مترمکعب آب به حوضه آبخیز رودخانه قمرود اختصاص داده است که با ورود این حجم ازآب به منطقه بسیاری از مشکلات زیست محیطی برطرف و تا حدی از روندخشک شدن دریاچه نمک جلوگیری می شود دراین راستا استانداران و نمایندگان این سه استان باید تلاش کنند تا برای جلوگیری از بحران، حقابه ها را مطالبه کنند.

وی افزود: اگر منابع آبی و سفره های زیرزمینی حوضه دریاچه نمک خشک شود، گرد و خاک ناشی از آن، تمام استان های مرکزی ایران همچون قم،تهران، اصفهان و مرکزی را درگیر مشکل های زیست محیطی می کند.

اجحاف در تخصیص حقابه تالاب ها ورودخانه های قم

همچنین سید مهدی صادقی استاندار قم در گفت وگوبا رسانه های استانی با اشاره به قرار گرفتن قم در مرکز کشور و مجاورت 6 استان،بیان کرد: افزایش نواحی بیابان در این استان بخش قابل توجهی از کشوررا درگیر خواهد کرد.

وی با بیان این که قم به لحاظ مساحت بیابان های مستعد تولید گرد و غباررتبه نخست کشور را دارد، افزود: عدم توجه به حق آبه های زیست محیطی می تواند قم و سایر استان های همجوار از جمله تهران را با بحران مواجه سازد.

وی با اشاره به افزایش 50 برابر گرد و غبار در استان قم طی دهه های اخیر گفت: بازگشت استان به شرایط پایدار زیست محیطی نیازمند توجه ویژه مسئولان در تراز ملی است.

صادقی با تاکید بر ضرورت تخصیص اعتبارات و اجرای برنامه های مقابله با بیابان زایی در استان قم گفت: برای جلوگیری از شرایطی که غیرقابل بازگشت خواهد بود باید هرچه سریعتر برنامه های هماهنگ، دقیق و کارشناسی برای مقابله با گرد و غبار اجرایی شود

وی تاکید کرد: در تخصیص حقابه تالاب ها و رودخانه های قم به ای ناستان اجحاف شده است و این مساله باید با جدیت پیگیری شود.

بحرانی فراتر از دریاچه ارومیه

مدیرکل حفاظت محیط زیست قم با اشاره به کمبود شدید منابع آبی، قطع حقابه ها و خشکسالی گسترده در استان قم، گفت: باید راهکارهای برطرف کردن مشکلات و چالش های زیست محیطی استان را به خوبی شناسایی کرد و برای عملیاتی کردن آن ها از همه امکانات و ظرفیت دستگاه های اجرایی از جمله اعتبارات لازم، بهره مند شد.

سید رضا موسوی مدیرکل محیط زیست استان قم در گفتگو با ایرنا بحران دریاچه نمک بسیار فراتر از دریاچه ارومیه می داند ومیافزاید: در صورت توجه نکردن به آن بیش از 25 درصد جمعیت کشور و از جمله پایتخت با معضل گرد و غبار مواجه می شوند.

وی افزود: با ایجاد سدهای مختلف آبی، دریاچه نمک و تالاب های قم بامشکل خشکسالی روبرو هستند و حقابه های استان قم در سال ‌های اخیربه ‌شدت کاهش ‌یافته و این امر باعث شده است قم به کانون بحران زیست محیطی تبدیل شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قم گفت: در حال حاضر بیش از 180 هزار هکتار از کف نمکی دریاچه نمک مستعد بحران ریز گرد در کشوراست و سایر تالاب ها نیز در وضعیت مناسبی به سر نمی برند ضمن اینکه بسیاری از مراتع و جنگل‌ های کویری نیز در معرض نابودی قرارگرفته وشاهد فرونشست دشت ‌های قم هستیم.

بر مبنای پایش ها، هنوز فرصت حل مساله و جلوگیری از بحرانی شدن وضعیت دریاچه نمک وجود دارد، چراکه اکنون سطح دریاچه نمناک است و می توان با تخصیص حقابه ها و برخی اقدام های پیشگیرانهاز خشک شدن کامل آن جلوگیری کرد.

جالب اینکه با هر مسئول استانی که صحبت کنید با نگرانی تمام از آینده نامعلوم دریاچه نمک می گوید اما حقیقت تلخ این است که حال دریاچه نمک قم وخیم است و باید حقابه های دریاچه به خودش بازگردانده شود وگرنه ادامه این روند سلامتی تمامی ساکنان فلات مرکزی ایران را باخطر مواجه خواهد کرد چراکه بحران این دریاچه خاص ساکنین قم نیست.

منبع: تابناک
اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار